بختک در خواب به چه دلیل اتفاق می افتد؟ آیا این اتفاق منشا علمی دارد؟ در لحظه ی وقوع بختک باید چه کنیم؟ روش های درمان و پیشگیری از بختک در خواب را در شادمگ مورد بررسی قرار داده ایم.

بختک چیست ؟

بختک در فرهنگ عامه و باورهای سنتی برخی از جوامع به معنای نوعی اختلال خواب است که معمولاً با احساس فشار یا سنگینی روی قفسه سینه و ناتوانی در حرکت یا صحبت کردن همراه است. این پدیده به طور علمی به نام “فلج خواب” یا “پارالیز خواب” شناخته می‌شود.

فلج خواب زمانی اتفاق می‌افتد که فرد در حالت نیمه‌خواب یا در حال بیداری قرار دارد، اما بدنش به طور موقت دچار عدم تحرک می‌شود و ممکن است حس کند که یک فشار یا نیروی خارجی بر رویش وجود دارد. این حالت می‌تواند با توهمات یا خواب‌های ترسناک همراه باشد که باعث می‌شود فرد احساس کند که در حال مورد حمله یا تهدید است.

این اختلال به طور معمول خطرناک نیست، اما می‌تواند تجربه‌ای ترسناک و نگران‌کننده باشد. اگر این حالت به طور مکرر اتفاق بیفتد یا مشکلات خواب دیگری را به همراه داشته باشد، مشاوره با یک متخصص خواب می‌تواند مفید باشد.

چگونه از بروز بختک در خواب جلوگیری کنیم ؟

برای کاهش احتمال بروز بختک یا فلج خواب، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

رعایت بهداشت خواب

سعی کنید به طور منظم و در ساعت‌های مشخص به رختخواب بروید و از خواب کافی برخوردار شوید. داشتن یک برنامه خواب منظم می‌تواند به بهبود کیفیت خواب کمک کند.

ایجاد محیط خواب مناسب

محیط خواب باید آرام، تاریک و خنک باشد. از استفاده از وسایل الکترونیکی و نورهای شدید قبل از خواب پرهیز کنید.

کاهش استرس و اضطراب

استرس و اضطراب می‌توانند بر کیفیت خواب تاثیر بگذارند. تکنیک‌های آرامش‌بخش مانند مدیتیشن، تنفس عمیق، و یوگا می‌توانند کمک‌کننده باشند.

اجتناب از مصرف کافئین و الکل

کافئین و الکل می‌توانند الگوی خواب را مختل کنند و احتمال بروز فلج خواب را افزایش دهند. بهتر است از مصرف این مواد، به ویژه در ساعات نزدیک به خواب، پرهیز کنید.

فعالیت بدنی منظم

ورزش منظم می‌تواند به بهبود کیفیت خواب کمک کند. اما از انجام ورزش شدید نزدیک به زمان خواب خودداری کنید.

پرهیز از خوابیدن روی پشت

برخی تحقیقات نشان داده‌اند که خوابیدن به پهلو ممکن است خطر بروز فلج خواب را کاهش دهد.

مدیریت مصرف داروها

برخی داروها می‌توانند بر کیفیت خواب تاثیر بگذارند. اگر دارویی مصرف می‌کنید و مشکلات خواب دارید، با پزشک خود مشورت کنید.

اگر این اقدامات به کاهش بروز بختک کمک نکرد، یا اگر این پدیده به طور مکرر و شدید اتفاق می‌افتد، مشاوره با یک متخصص خواب می‌تواند مفید باشد. آنها می‌توانند ارزیابی دقیق‌تری انجام دهند و پیشنهادات و درمان‌های خاصی را ارائه دهند.

مصرف دمنوش برای پیشگیری از بختک در خواب

این توصیه‌ها برای استفاده از مکمل‌های گیاهی جهت بهبود خواب و کاهش اضطراب می‌توانند مفید باشند، اما باید همیشه با احتیاط عمل کرد. در اینجا خلاصه‌ای از نکات کلیدی را به همراه توضیحات اضافی ارائه می‌کنم:

1. مشورت با پزشک قبل از مصرف مکمل‌های گیاهی

   • اهمیت مشورت: همیشه قبل از شروع مصرف مکمل‌های گیاهی با پزشک یا داروساز مشورت کنید تا مطمئن شوید که این مکمل‌ها با داروهای دیگر تداخل نداشته باشند و به شرایط جسمی شما آسیب نرسانند.
   • کیفیت برند: داروساز می‌تواند برندهای معتبر را معرفی کند، زیرا مکمل‌های گیاهی معمولاً تحت نظارت دقیق FDA نیستند و کیفیت و اثربخشی آنها می‌تواند متفاوت باشد.

2. ریشه‌ی سنبل‌الطیب

   • فواید: سنبل‌الطیب می‌تواند به بهبود کیفیت خواب کمک کند و به عنوان آرام‌بخش خفیف عمل کند.
   • موارد احتیاط: ممکن است با داروهایی مانند فکسوفنادین، آلپرازولام و لورازپام تداخل داشته باشد. مقدار مصرف معمولاً ۴۰۰ تا ۹۰۰ میلی‌گرم دو ساعت قبل از خواب است.

3. گل ساعتی

   • فواید: گل ساعتی می‌تواند به کاهش اضطراب و بهبود خواب کمک کند.
   • موارد احتیاط: ممکن است فشار خون را کاهش دهد و در دوران بارداری نباید مصرف شود. مقدار مصرف معمولاً یک قرص ۹۰ میلی‌گرمی در روز است.

4. چای بابونه

   • فواید: بابونه می‌تواند به کاهش اضطراب و بهبود کیفیت خواب کمک کند.
   • موارد احتیاط: ممکن است با داروهایی مانند آرام‌بخش‌ها، رقیق‌کننده‌های خون، داروهای دیابت و فشار خون تداخل داشته باشد. معمولاً یک یا دو فنجان چای بابونه قبل از خواب مصرف می‌شود.

5. بادرنجبویه

   • فواید: بادرنجبویه می‌تواند به کاهش اضطراب و بهبود خواب کمک کند.
   • موارد احتیاط: نباید توسط افرادی که تیروئید پرکار دارند یا در دوران بارداری هستند مصرف شود. مقدار مصرف معمولاً ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلی‌گرم تا سه بار در روز است.

6. روغن اسانس اسطوخودوس

   • فواید: روغن اسانس اسطوخودوس می‌تواند به آرامش و بهبود خواب کمک کند.
   • نحوه استفاده: چند قطره از روغن اسانس را با روغن پایه مثل روغن نارگیل یا بادام ترکیب کرده و بر روی دست‌ها و مچ دست ماساژ دهید. استشمام بوی آن نیز می‌تواند به آرامش کمک کند.

در نهایت، مهم است که هر نوع درمان یا مکمل جدیدی را با دقت و تحت نظارت حرفه‌ای مصرف کنید تا از بروز عوارض جانبی یا تداخلات دارویی جلوگیری شود.

فلج خواب یا بختک به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن فرد در حال خواب یا در حال بیداری است اما قادر به حرکت کردن یا صحبت کردن نیست. این وضعیت به دلیل تغییر در الگوی طبیعی خواب و اختلال در مکانیزم‌های کنترل عضلات در مغز و سیستم عصبی به وجود می‌آید. دلایل اصلی عدم توانایی در حرکت در این حالت عبارتند از:

1. فلج خوابگاهی (REM Sleep Paralysis)

   • در مرحله خواب REM (حرکت سریع چشم) که معمولاً با خواب‌های زنده و شدید همراه است، مغز سیگنال‌هایی ارسال می‌کند تا عضلات بزرگ بدن را فلج کند. این فلج به منظور جلوگیری از حرکت بدن در طول خواب‌های فعال و جلوگیری از آسیب رسیدن به خود در اثر حرکات غیرارادی ضروری است.
   • اگر فرد در این مرحله از خواب بیدار شود یا به حالت نیمه‌خواب درآید، ممکن است فلج عضلانی همچنان ادامه یابد، که باعث می‌شود نتواند حرکت کند یا صحبت کند.

2. اختلال در انتقال عصبی:

   • در برخی مواقع، فرآیندهای عصبی که مسئول کنترل عضلات هستند دچار اختلال می‌شوند. این اختلال می‌تواند ناشی از استرس، خستگی یا مشکلات خواب باشد و موجب عدم توانایی در حرکت شود.

3. عدم هماهنگی بین مغز و عضلات

   • در هنگام فلج خواب، مغز ممکن است بیدار باشد و آگاهی کاملی از محیط داشته باشد، اما سیگنال‌های حرکتی که به عضلات ارسال می‌شوند، به طور مؤثری عمل نمی‌کنند. این عدم هماهنگی باعث می‌شود که فرد نتواند حرکات عضلانی ارادی انجام دهد.

4. استرس و اضطراب

   • استرس و اضطراب می‌توانند نقش مهمی در بروز فلج خواب داشته باشند. این شرایط می‌توانند بر روی سیستم عصبی تأثیر بگذارند و احتمال بروز این وضعیت را افزایش دهند.

در کل، فلج خواب یک پدیده نسبتاً شایع و معمولاً بی‌خطر است، هرچند که می‌تواند تجربه‌ای ترسناک باشد. اگر این وضعیت به طور مکرر یا با شدت زیاد رخ می‌دهد، یا باعث مشکلات جدی در خواب یا سلامت روانی شما می‌شود، مشاوره با متخصص خواب یا پزشک می‌تواند کمک‌کننده باشد.