جوان آنلاین: دولت چهاردهم با توجه به اینکه در طول قانون برنامه هفتم توسعه ایران قرار گرفته است، باید برنامه‌ریزی توسعه‌ای خود را مبتنی بر این برنامه و برای تکمیل زنجیره ارزش نفت بنا نهد. از همین رو وزیر نفت جدید باید ساخت پتروپالایشگاه را در صدر برنامه‌های عملیاتی خود قرار دهد و تا پایان این دولت، همه پتروپالایشگاه‌های در حال ساخت کشور که ظرفیت روزانه ۵/ ۱ میلیون بشکه نفت خام و میعانات گازی نیاز دارند به بهره‌برداری برسند. 

پتروپالایشگاه‌ها به عنوان بستری برای تولید فرآورده‌های نفتی مطرح هستند که از ادغام پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها به وجود می‌آیند. این مجتمع‌های صنعتی بزرگ مزیت‌های زیادی برای کشور دارند و به لحاظ ارزآوری و مقابله با تحریم‌ها برایمان سودمند هستند. 

به ویژه کارشناسان تأکید می‌کنند که باید ساخت مینی پتروپالایشگاه‌ها را در دستور کار قرار دهیم، زیرا ساخت آن‌ها سرمایه کمتری می‌طلبد و زودتر به بازدهی می‌رسد. در شرایطی که به لحاظ منابع در مضیقه هستیم، این پتروپالایشگاه‌های کوچک می‌توانند کمک کننده باشند. حالا باید منتظر برنامه وزیر پیشنهادی وزارت نفت در زمینه توسعه پتروپالایشگاه‌ها باشیم. به ویژه باید ببینیم که وی عزم جدی برای اجرای مصوبات برنامه هفتم توسعه در زمینه توسعه پتروپالایشگاه‌ها دارد یا خیر. اجرای دقیق مشوق‌هایی که در قانون برای جذب سرمایه گذاران پیش بینی شده است، اهمیت زیادی دارد. به نظر می‌رسد ریل گذاری‌های مناسبی برای توسعه پتروپالایشگاه‌ها در کشور صورت گرفته است. باید دولت در چارچوب این بستر‌های قانونی به راه اندازی پتروپالایشگاه‌ها کمک کند. به این ترتیب، از مزیت‌هایی همچون افزایش اشتغال، رونق اقتصاد و صنعت، افزایش ارزآوری برای کشور و مقابله با تحریم‌ها بهره مند می‌شویم. 

مزیت‌های ساخت پتروپالایشگاه برای اقتصاد ایران و توسعه زنجیره ارزش نفت خام ایران

یکی از مهم‌ترین محور‌های توسعه اقتصادی کشور مبتنی بر قانون برنامه هفتم توسعه، تکمیل زنجیره ارزش نفت خام از مسیر تولید مواد شیمیایی است. این رویکرد که مبتنی بر ساخت پتروپالایشگاه است، مهم‌ترین مسیر تحول در صنعت نفت ایران است. 

حال با توجه به روی کارآمدن دولت چهاردهم، وزیر نفت جدید ایران باید برنامه ویژه و متمرکزی برای حمایت از ساخت پتروپالایشگاه داشته باشد. 

اهمیت‌های بسیار راهبردی ساخت پتروپالایشگاه در ایران در طول برنامه هفتم توسعه وجود دارد. اولین و مهم‌ترین دلیل ساخت پتروپالایشگاه، ظرفیت راهبردی ایران و نقطه کلیدی قرارگیری ایران در جهت صادرات محصولات خروجی پتروپالایشگاه در منطقه و نیاز روز افزون آن برای توسعه همکاری‌ها با کشور‌های همسایه؛ دومین مزیت قابلیت پایین تحریم‌شوندگی فروش محصولات خروجی پتروپالایشگاه است. با تکمیل زنجیره ارزش نفت خام حرکت به سمت غیرقابل تحریم‌شدن تجارت مشتقات نفتی انجام خواهد شد و مسیر توسعه ظرفیت پتروپالایشگاه منجر به ارزش افزوده بسیار بالاتری از صادرات نفت خام و مشکلات تحریمی آن خواهد شد. سومین مزیت راهبردی ساخت پتروپالایشگاه، بازار رو به رشد محصولات خروجی پتروپالایشگاه است. تقاضای بسیار بالا و رو به رشد سالانه مصرف محصولات خروجی پتروپالایشگاه نشان از بازاری بسیار کلیدی در آینده صنعت نفت جهان دارد. 

در پایان دولت چهاردهم ایران با توجه به اینکه در طول قانون برنامه هفتم توسعه ایران قرار گرفته است باید برنامه‌ریزی توسعه‌ای خود را مبتنی بر این برنامه و در جهت تکمیل زنجیره ارزش نفت بنا نهد. از همین رو وزیر نفت جدید باید ساخت پتروپالایشگاه را در صدر برنامه‌های عملیاتی خود قرار دهد و تا پایان این دولت، همه پتروپالایشگاه‌های در حال ساخت کشور که ظرفیت روزانه ۵/ ۱ میلیون بشکه نفت خام و میعانات گازی نیاز دارند، به بهره‌برداری برسد. 

توسعه پتروپالایشگاه‌ها راهکار راهبردی دولت چهاردهم 

حبیب قاسمی نماینده مجلس شورای اسلامی درخصوص اهمیت توسعه پتروپالایشگاه‌ها در کشور به «جوان» می‌گوید: ما کشوری نفت خیز هستیم و طبیعی است که باید سیاست جلوگیری از خام فروشی را با جدیت در دستور کار داشته باشیم. در اختیار داشتن زیرساخت‌های تبدیل موادخام به محصولات نهایی و فرآورده‌ها می‌تواند به ما کمک کند که از خام‌فروشی فاصله بگیریم. 

وی ادامه می‌دهد: پتروپالایشگاه‌ها یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌ها برای تولید محصولات نهایی هستند و توسعه آن‌ها باید در دستور کار باشد. پتروپالایشگاه‌هایی در کشور در دست احداث هستند که می‌توانند بسیار کمک‌کننده باشند و مزیت‌های زیادی را برایمان به ارمغان بیاورند. 

نماینده مجلس شورای اسلامی خاطرنشان می‌کند: نیاز‌های کشور و مردم در حال افزایش است و باید برای پاسخ دادن به آن‌ها چاره اندیشی داشته باشیم. هر چقدر بتوانیم نیاز‌های کشور به فرآورده‌ها را در داخل تولید کنیم، از مزیت بیشتری بهره مند می‌شویم. صادرات موادخام و واردات محصولات نهایی به ضرر کشور است و خروج ارز بالایی را رقم می‌زند. 

قاسمی می‌گوید: در برنامه هفتم توسعه توجه خاصی به موضوع توسعه پتروپالایشگاه‌ها شده و تمهیدات قانونی نیز برای راه اندازی پتروپالایشگاه‌ها پیش‌بینی شده است. دولت باید با استفاده از این ریل گذاری‌ها به سمت توسعه این مجتمع‌های صنعتی برود. 

وی ادامه می‌دهد: نیاز است در کنار توسعه پتروپالایشگاه‌ها به بهینه سازی مصرف خودرو‌ها نیز توجه داشته باشیم. در دنیا میانگین مصرف بنزین بین چهار تا پنج لیتر به ازای هر ۱۰۰ کیلومتر پایش است، اما در کشور ما این میانگین بین هشت تا ۹ لیتر است. باید برای این مسائل چاره اندیشی کنیم. به نحوی که تولیدات پتروپالایشگاه‌ها تماماً در کشور مصرف نشود و بتوانیم با مدیریت مصرف به صادرات بپردازیم. 

وی می‌گوید: بازار رو به رشد محصولات پتروپالایشگاهی نیز از دیگر مزیت‌های مربوط به توسعه پتروپالایشگاه‌ها در کشور است. داده‌های مرتبط با رشد تقاضا محصولات نفتی به خوبی بیانگر حجم بسیار بالا و مناسب تقاضای محصولات شیمیایی خروجی پتروپالایشگاه‌ها و ادامه زنجیره ارزش نفت از مسیر پتروپالایشگاه‌هاست که نشان از لزوم توجه و تمرکز ویژه به مسیر ساخت پتروپالایشگاه در طول برنامه هفتم توسعه و همچنین تداوم زنجیره ارزش نفت خام جهت جلوگیری از خام‌فروشی نفت خام دارد که باید به طور جد در برنامه وزیر نفت جدید پیشنهادی دولت چهاردهم قرار گیرد تا بتوانیم به سمت توسعه مناسب صنعت نفت حرکت کنیم. 

نماینده مجلس شورای اسلامی خاطرنشان می‌کند: باید از مواهب خدادادی که در اختیار داریم به بهترین نحو استفاده کنیم. همانطور که مقام معظم رهبری مطرح کرده اند، ما تنها یک درصد از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهیم، اما ۷ درصد از منابع را در اختیار داریم. از این فرصت باید به نحو احسنت بهره ببریم و از هدررفتن منابع جلوگیری کنیم. 

قاسمی می‌گوید: طی سال‌های اخیر فروش نفت و گاز کشور تحت تحریم قرار گرفت و محدودیت‌هایی در این زمینه ایجاد شد. به منظور مقابله با این تحریم‌ها می‌توانیم به توسعه پتروپالایشگاه‌ها بپردازیم و تحریم‌ها را بی اثر کنیم. همه کشور‌های دنیا تکنولوژی موردنیاز برای تبدیل موادخام به فرآورده‌ها را در اختیار ندارند. تن‌ها چند شرکت خاص در دنیا از این دانش برخوردارند. بنابراین، تبدیل نفت‌خام به فرآورده و محصولات نهایی در پتروپالایشگاه‌ها می‌تواند برایمان مزیت‌های زیادی داشته باشد. 

نماینده مجلس شورای اسلامی توضیح می‌دهد: راه اندازی پتروپالایشگاه‌ها نیاز به سرمایه گذاری‌های کلان دارد. به همین دلیل در مجلس پیش بینی‌های قانونی لازم در راستای جذب سرمایه انجام شده است. مشوق تخصیص تنفس خوراک و امکان تهاتر روزانه ۱۵۰ هزار بشکه نفت با تجهیزات مورد نیاز برای پتروپالایشگاه‌ها از جمله این ریل‌گذاری‌ها هستند. 

قاسمی تأکید می‌کند: دولت چهاردهم باید در چارچوب ریل گذاری‌های قانونی که صورت گرفته است، به سمت توسعه پتروپالایشگاه‌ها برود و برای این بخش برنامه مدونی داشته باشد. در بررسی صلاحیت وزیر پیشنهادی برای وزارت نفت برنامه‌های وی در ارتباط با حل مشکلات حوزه انرژی و توسعه پتروپالایشگاه‌ها مورد بررسی قرار خواهد گرفت.