1

الاغ‌ها و قاطرها با گوش‌های بلند، سر پهن، اندام‌های باریک و یال‌های کوتاه شباهت زیادی به یکدیگر دارند. قاطر، که از ترکیب یک الاغ نر (جک) و یک اسب ماده (مِیر) به وجود می‌آید، بسیاری از ویژگی‌های خود را از پدر به ارث می‌برد. با این حال، قاطرها معمولاً از نظر شکل بدن، اندازه و پوشش بیشتر به مادرشان شباهت دارند و بیشتر به اسب‌ها شبیه می‌شوند تا الاغ‌ها.

علاوه بر ویژگی‌های فیزیکی، تفاوت‌های زیادی بین این دو حیوان اهلی وجود دارد. به عنوان مثال، یکی از آن‌ها عقیم است و بنابراین حتی از نظر فنی یک گونه محسوب نمی‌شود. در ادامه با جزئیات بیشتری درباره قاطرها و الاغ‌ها آشنا شوید، از جمله نحوه تشخیص این دو حیوان از یکدیگر.

تفاوت‌های کلیدی

• اندازه: قاطرها بزرگ‌تر از الاغ‌ها هستند؛ قد آن‌ها حدود ۱۵۰ سانتی‌متر در شانه است، در حالی که قد الاغ‌ها حدود ۱۱۵ سانتی‌متر است.
• شکل بدن: قاطرها دارای پشت کمی خمیده مانند اسب‌ها هستند، در حالی که پشت الاغ‌ها صاف است.
• علائم: الاغ‌ها دارای یک علامت ابتدایی به نام خط پشتی هستند که به شکل صلیب در طول پشت و شانه‌های آن‌ها دیده می‌شود، اما قاطرها این علامت را ندارند.
• گوش‌ها: هر دو گوش‌های بلندی دارند، اما گوش‌های الاغ‌ها در انتها و اطراف تیره‌تر است.

طبقه‌بندی الاغ‌ها و قاطرها

Martina Birnbaum / EyeEm / Getty Images

الاغ‌ها (Equus asinus) به خانواده اسبیان (Equidae) و سرده اسب‌ها (Equus) تعلق دارند، همان خانواده‌ای که اسب‌ها و گورخرها نیز در آن قرار دارند. الاغ‌ها به دلیل داشتن گردن بلند، یال و یک انگشت در هر پا در این خانواده طبقه‌بندی می‌شوند. تفاوت الاغ‌ها با خویشاوندان اسب‌شکل خود شامل موارد زیر است:

• شکل صورت (صورت الاغ‌ها کوتاه‌تر است)،
• ساختار گوش (طولانی‌تر و ضخیم‌تر)،
• ترکیب پشت (صاف‌تر از اسب و با یک مهره کمتر).

انواع دیگری از الاغ‌ها نیز وجود دارند، از جمله خر وحشی آفریقایی (Equus africanus somaliensis) که در بیابان‌های اریتره، اتیوپی و سومالی زندگی می‌کند. اگرچه از نظر فنی الاغ نیست، اما خر وحشی آسیایی (Equus hemionus) که در ایران، هند، مغولستان و بخش‌هایی از چین شمالی یافت می‌شود، رابطه نزدیکی با الاغ‌های اهلی دارد.

قاطرها حاصل جفت‌گیری یک الاغ نر (Equus asinus) و یک اسب ماده (Equus caballus) هستند. اگر یک الاغ ماده با یک اسب نر جفت‌گیری کند، نتیجه آن «هینی» است که به اندازه قاطرها رایج نیست.

ترکیب کروموزوم‌های اسب و قاطر باعث عقیم شدن قاطرها و هینی‌ها می‌شود، به جز در موارد بسیار نادر. از آنجا که تعریف «گونه» به «گروهی از موجودات زنده که قادر به تبادل ژن یا تولید مثل هستند» اشاره دارد، قاطرها و هینی‌ها به عنوان گونه در نظر گرفته نمی‌شوند. آن‌ها ترکیبی (هیبرید) هستند. با این حال، قاطرها نام علمی خود، Equus mulus، را دارند و در همان خانواده و سرده الاغ‌ها و اسب‌ها قرار می‌گیرند.

ویژگی‌های الاغ‌ها در مقابل قاطرها

تشخیص الاغ‌ها و قاطرها از روی ظاهر دشوار است، اما برخی ویژگی‌های متمایز دارند. یکی از برجسته‌ترین تفاوت‌ها یک علامت ابتدایی است که مختص الاغ‌ها است.

سر

John McKeen / Getty Images

الاغ‌ها و قاطرها سرهای کوتاه و ضخیمی دارند، اما سر الاغ کمی کوتاه‌تر و ضخیم‌تر از قاطر است. گوش‌های قاطر در مقایسه با اسب بلند هستند. با این حال، شکل گوش‌های قاطر به گوش اسب شبیه‌تر است، در حالی که گوش‌های الاغ ضخیم‌تر و بازتر هستند. گوش‌های الاغ‌ها بزرگ‌تر هستند و برای تنظیم دما در محیط‌های گرم بیابانی، جایی که الاغ‌ها منشأ گرفته‌اند، سازگار شده‌اند.

اندازه و شکل بدن

Chris Rogers / Getty Images

الاغ‌ها پشت‌های صاف دارند، در حالی که قاطرها پشت‌های کمی خمیده دارند که شبیه اسب است اما کمتر اغراق‌شده. قاطرها بزرگ‌تر از الاغ‌ها هستند و اندازه آن‌ها بیشتر به اسب‌ها می‌ماند. قد قاطرها و اسب‌ها معمولاً حدود ۱۵۰ سانتی‌متر (۱۵ دست) از سم تا شانه است، در حالی که قد الاغ‌ها حدود ۱۱۵ سانتی‌متر است.

هر دو حیوان اندام‌های باریک و سُم‌های باریکی دارند.

پوشش

Moelyn Photos / Getty Images

قاطرها یال‌های کوتاهی مانند الاغ دارند، نه مانند اسب. با این حال، پوشش قاطر بیشتر شبیه اسب است و موی آن نسبتاً ظریف بوده و در رنگ‌های متنوعی از جمله قهوه‌ای، قهوه‌ای مایل به قرمز، سیاه، خاکستری یا حتی سفید، پالمینو و رنگ‌های مایل به زرد دیده می‌شود.

پوشش الاغ‌ها ضخیم‌تر و معمولاً خاکستری است، اگرچه برخی سیاه یا قهوه‌ای هستند. آن‌ها یک خط پشتی متمایز دارند که از پایه یال شروع می‌شود، در طول ستون فقرات ادامه دارد و معمولاً با یک خط متقاطع در شانه‌ها همراه است.

وضعیت حفاظت

Reynold Mainse / Design Pics / Getty Images

اکثر الاغ‌ها و قاطرها اهلی هستند. در ایالات متحده، آن‌ها فقط در باغ‌وحش‌ها و محیط‌های دامداری یافت می‌شوند، به جز چند جمعیت الاغ‌های اهلی که در غرب و جنوب غربی دوباره به طبیعت بازگشته‌اند. خارج از ایالات متحده، این حیوانات در مکزیک، آمریکای مرکزی و جنوبی، آسیا و آفریقا نیز وجود دارند. الاغ‌ها و قاطرها از رایج‌ترین حیوانات کاری در جهان هستند و برای گردشگری، حمل‌ونقل و کشاورزی استفاده می‌شوند.

خر وحشی آفریقایی، یک زیرگونه و جد مشکوک الاغ، همچنان در طبیعت آزاد است اما در محدوده بومی خود در شاخ آفریقا به سرعت در حال انقراض است. اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) از سال ۱۹۹۶ آن را در فهرست گونه‌های به شدت در معرض خطر قرار داده است. تخمین زده می‌شود که فقط ۲۳ تا ۲۰۰ فرد بالغ باقی مانده باشند.

شکار برای مصارف غذایی و دارویی بزرگ‌ترین تهدید برای خر وحشی آفریقایی است. افراد محلی آفریقا از استخوان‌ها و قسمت‌های بدن آن برای درمان بیماری‌هایی مانند کمردرد و سل استفاده می‌کنند. تولیدمثل احتمالی این خرها با الاغ‌های اهلی تهدید دیگری محسوب می‌شود، هرچند شواهدی از شیوع این مسئله وجود ندارد.