جوان آنلاین: به رغم رشد قابل توجه ارز و سکه در بازار‌های داخلی، اما بازدهی بازار سرمایه نسبت به رقبای خود همچنان بیشتر است. از دوم آبان ماه که روند صعودی بورس تهران آغاز شد تا هم اکنون که در روز‌های نخستین زمستان قرار داریم، بازار سرمایه همچنان صدرنشین مانده و این سؤال را ایجاد کرده که آیا این رشد فرصتی جدید است یا تهدیدی پنهان؟

بر اساس گزارش‌ها، بورس تهران در آخر پاییز گوی سبقت را از سایر بازار‌ها ربوده و با بازدهی ۱۹‌درصدی از بازار‌های رقیب خود عبور کرده است، این در حالی است که بازدهی بازار سکه و ارز به ترتیب حدود ۴‌و ۱۱‌درصد بوده است. 

کارشناسان بازار سرمایه در یک مسئله اتفاق نظر دارند و آن هم ظرفیت رشد بورس است، اما با توجه به رشد کم‌قدرت بورس برخی ابهامات و نگرانی‌ها از توقف رشد بازار همچنان وجود دارد. 

 تأثیر رشد دلار توافقی بر بورس

به طور کلی به نظر می‌رسد رویکرد دولت چهاردهم، رشد بازار سرمایه و احتمالاً درآمدزایی از این بازار است، اما در هر صورت برخی موانع همچون ابهامات حاکم بر فضای بین‌الملل وجود دارد که ممکن است روند رشد پرقدرت بورس را متوقف یا بر آن خللی وارد کند. 

در هر صورت زمینه‌های مثبت زیادی برای رشد بورس وجود دارد. یکی از این موارد رویکرد وزارت اقتصاد به نرخ ارز است که از آذرماه امسال و با حذف ارز نیمایی کلید خورد. این مسئله به طور حتم بر وضعیت درآمد‌های شرکت‌های بورسی در آینده تأثیرگذار است، به خصوص آنکه با حذف ارز نیمایی، دلار توافقی در چند هفته اخیر در مسیر صعود قرار گرفته است. یکی از پیامد‌های این افزایش رشد شاخص سهام شرکت‌های صادرات محور مانند فولادی ها، پتروشیمی ها، معادن و به صورت عموم لیدر‌های بازار است. 

این افزایش درآمد برای شرکت‌هایی که درآمد ارزی دارند، موجب رشد جذابیت سهام آنها و در نتیجه صعود شاخص کل بورس در هفته‌های اخیر شده است. بر این اساس اگرچه ابهاماتی در خصوص تداوم رشد بورس وجود دارد، اما با توجه به رویکرد دولت به خصوص وزیر اقتصاد، به گفته اکثر کارشناسان گزینه رشد ادامه‌دار گزینه محتمل‌تری است. 

هر چند هر چند وقت یک‌بار همانند روندی که در معاملات دو روز گذشته شاهد بودیم، اصلاحاتی در طول مسیر وجود دارد، اما این اصلاحات قسمتی از طبیعت بازار است. 

در روز‌های اخیر تقاضا از سهام بزرگ به سهام کوچک منتقل شده که دلیل مهم آن کاهش اعتماد به نماد‌های بزرگ و جذابیت سرمایه کوچه برای سرمایه‌های خرد است، بنابراین به گفته کارشناسان هم اکنون در نقطه رونق قرار دارد. دلیل آن هم رشد پایین شاخص سهام نسبت به دوره‌های قبل است که نشان می‌دهد ظرفیت رشد در بورس وجود دارد. همچنین موضوع دوم به ارزش معاملات بازمی‌گردد که هم اکنون فرصتی برای رشد سهام متوسط و کوچک است. 

 سایه ابهامات سیاسی و اقتصادی بر بازار.

اما آنچه از آن می‌توان به عنوان تهدید‌های بازار سرمایه یاد کرد اتفاقات حوزه بین‌الملل و توقف اخبار مثبتی است که در چند وقت اخیر باعث رشد بورس شده است. شاخص کل طی حدود ۷۰ روز گذشته حدود ۳۰‌درصد رشد و شاخص هموزن نیز حدود ۵/۱۵ درصد بازدهی مثبت را به ثبت رسانده که تداوم آن به اعتقاد کارشناسان در گرو دو مسئله‌ای است که عنوان شد. 

 ارزندگی بازار سرمایه

هاتف سیدپور، کارشناس بازار سرمایه در خصوص آینده بازار سرمایه و تأثیر اخبار منفی به «جوان» گفت: یکی از مشکلات بازار‌های جمعی رفتار‌های گله‌ای است که بعضاً باعث می‌شود ارزندگی سهام مورد توجه قرار نگیرد و این برای همه بازار‌هایی است که مارکت عمومی دارند، اما این رفتار در بازار سهام و ارز دیجیتال پررنگ‌تر است. 

او افزود: طبیعتاً از نقطه‌نظر تکنیکی می‌شود رشد شاخص را رصد کرد و عوامل مختلف را در رسیدن عدد شاخص مورد بررسی قرار داد. بستگی به اینکه چه نیرو‌هایی باعث تغییر روند بازار باشند، این سقف‌ها تغییر می‌کند. به عنوان مثال اگر دولت بخواهد از بازار سرمایه تأمین سرمایه کند، طبیعتاً وضع بورس متفاوت می‌شود. سیدپور با اشاره به ظرفیت بازار بورس برای رشد و ارزندگی سهام گفت: الان شرکت‌های بورسی قیمت‌های به‌روزی ندارند و نسبت به ذات ارزش دارایی‌های‌شان تفاوت دارند. معنای ساده‌اش این است که اگر بخواهید این شرکت‌ها، کارخانه‌ها و پالایشگاه‌ها را بسازید، ده‌ها برابر آنچه الان در تابلو فروش می‌رود، باید پول هزینه کنید، در نتیجه برای شرکت‌های بورس مرقوم به‌صرفه است که این را کلاً بخرند، اما سهامداران عمده حاضر نیستند دارایی‌شان را بعضاً با یک‌دهم قیمت بفروشند، بنابراین به گفته او اگر قرار باشد، دارایی‌ها به‌روز شود، عدد شاخص هم تغییر می‌کند. 

 هشدار به بازارساز برای ایجاد تعادل  در سهم‌های شاخص‌ساز

سیدپور درباره تشکیل صف‌های فروش برای سهام بزرگ طی دو روز گذشته نیز گفت: در دو روز گذشته سهم شرکت‌های بزرگ افت کرده و سهم‌های کوچک با تقاضا روبه‌رو شده‌اند، این به نوعی همراستاشدن شاخص هم‌وزن با شاخص کل است. اما این تذکر به بازارساز وارد است که نمی‌شود سهم‌های بزرگ در صف فروش باشند و سهم‌های کوچک صف خریدشان محفوظ بماند، در نتیجه در این شرایط امکان اینکه عرضه زیاد در شاخص‌ها تسری پیدا کند، زیاد است. 

به گفته این کارشناس بازار سرمایه باید شاخص‌ساز‌ها وضعیت متعادلی داشته باشند تا سهام کوچک هم رشد کند. وی تصریح کرد: امیدواریم این اتفاق تداوم یابد و درست پیش رود و بازار را دچار هیجان نزولی بیجا و کاذب نکند. محمد غفوری از دیگر کارشناسان بازار سرمایه نیز گفت: با نگاهی به وضعیت دلاری بازار در‌می‌یابیم رشد اصلی بازار مذکور هنوز آغاز نشده است. او با بیان اینکه سرمایه‌گذاران نسبت به انتشار اخبار بسیار حساس هستند، افزود: در روند‌های صعودی، سیاستگذار بورسی با تداوم عرضه‌های اولیه می‌تواند به کمک بازار بیاید تا رشد بازار تا رسیدن به سطوح بالاتر ادامه یابد. 

این کارشناس بازار سرمایه افزایش نرخ دلار توافقی را نیز از دیگر مؤلفه‌های رشد بورس دست‌کم در کوتاه‌مدت دانست. 

 بازار از دریچه آمار

شاخص کل بورس تهران در معاملات دیروز با ۴۹‌هزارو۲۶۴ واحد افت در ارتفاع ۲‌میلیون‌و۷۷۸‌هزارو۱۵۴ واحدی قرار گرفت. شاخص هم‌وزن نیز در جریان معاملات با ۴‌هزارو۱۸۹ واحد افت به ۸۵۳‌هزارو۱۸۷ واحد و شاخص قیمت هم‌وزن با ۲ هزارو۲۲۲ واحد کاهش به ۴۵۲‌هزارو۵۸۵ واحد رسید. دیروز معامله‌گران در بورس تهران بیش از ۱۷میلیاردو۵۱۶میلیون سهم و اوراق مالی را با انجام بیش از ۴۵۱‌هزارو۸۹۸ معامله به ارزش ۹۸‌هزارو۱۹۰میلیارد ریال داد‌و ستد کردند. نماد‌های «فارس، فولاد، فملی، پارسان، شستا، وغدیر و ویملت» بیشترین اثر منفی را بر شاخص بورس گذاشتند. 

شاخص کل فرابورس ایران نیز در معاملات دیروز با ۱۳ واحد افت به ۲۶‌هزارو۳۹ واحد رسید. معامله‌گران در فرابورس بیش از ۷ میلیاردو۳۱۵میلیون سهم و اوراق مالی با انجام ۲۶۹‌هزارو۹۰۷ معامله داد و ستد کردند. نماد‌های «بپاس و فصبا» بیشترین اثر مثبت و نماد‌های «وسپهر، سامان، شاوان، ساوه و حسینا» بیشترین اثر منفی را بر شاخص فرابورس گذاشتند.