PESA چیست؟

PESA (Percutaneous Epididymal Sperm Aspiration) یا استخراج اسپرم از اپی‌ دیدیم به صورت زیرپوستی یک روش پزشکی است که برای استخراج اسپرم از لوله‌ های اپیدیدیم در مردانی که دچار آزواسپرمی انسدادی هستند استفاده می‌ شود. آزواسپرمی انسدادی به وضعیتی گفته می‌ شود که فرآیند اسپرم‌ سازی در بیضه‌ ها به درستی انجام می‌ شود اما به دلیل انسداد یا نقص در مسیر خروجی اسپرم، اسپرم قادر به خروج از بیضه‌ ها نیست که در این روش پزشک از یک سوزن انسولین بسیار ریز استفاده می‌ کند تا محتویات اپی‌ دیدیم را از طریق پوست به بیرون بکشد.

سوزن به ماده‌ ای مخصوص (محیط کشت) آغشته شده و از طریق پوست وارد ناحیه‌ ی اپیدیدیم می‌ شود تا اسپرم‌ های موجود در آن استخراج شوند. این عمل معمولاً تحت بی‌ حسی موضعی انجام می‌ شود و نیازی به جراحی پیچیده ندارد. این روش به ویژه برای مردانی که با مشکلاتی در بیضه، نقص در تولید اسپرم یا عدم وجود لوله‌ های وابران (که ممکن است در بیماری‌ هایی مانند سیستیک فیبروزیس مشاهده شود) روبه‌رو هستند سیار مفید است. همچنین برای مردانی که قبلاً عمل وازکتومی انجام داده‌ اند و در بازگرداندن آن به حالت طبیعی موفق نبوده‌ اند، PESA می‌ تواند یک راه‌ حل مؤثر برای استخراج اسپرم باشد.

TESE چیست؟

TESE (Testicular Sperm Extraction) یک روش پزشکی برای استخراج اسپرم از بافت بیضه است. این روش معمولاً در مردانی که مشکل ناباروری دارند و اسپرم در مایع منی آن‌ ها وجود ندارد به‌ کار می‌ رود. TESE برای تشخیص و درمان آزواسپرم (عدم وجود اسپرم در مایع منی) استفاده می‌ شود و به‌ ویژه در مواردی که مشکلاتی در تولید اسپرم یا انسداد در مجاری اسپرم وجود دارد، مورد توجه قرار می‌ گیرد.

در این روش با استفاده از بی‌ حسی موضعی، بافت بیضه مرد نمونه‌ برداری می‌ شود و سپس این بافت در آزمایشگاه تحت بررسی قرار می‌ گیرد تا مشخص شود آیا اسپرم سالم و بالغ وجود دارد یا نه. اگر اسپرم سالم پیدا شود از آن برای انجام روش‌ های درمانی مانند میکرواینجکشن و IVF (بارداری مصنوعی) استفاده می‌ شود.

TESA چیست؟

TESA (Testicular Sperm Aspiration) یک روش جراحی برای استخراج اسپرم از بیضه‌ ها است. این عمل زمانی انجام می‌ شود که در مایع منی مرد هیچ اسپرم‌ موجود نباشد، به ویژه در مواردی که مرد دچار مشکلاتی در بیضه‌ ها یا نقص در تولید اسپرم است. همچنین این روش برای مردانی که فاقد لوله وابران به‌ طور مادرزادی (مانند بیماران مبتلا به سیستیک فیبروزیس) هستند یا کسانی که قبلاً عمل وازکتومی انجام داده‌ اند و در بازگرداندن آن به حالت طبیعی موفق نبوده‌ اند کاربرد دارد. در طی این جراحی یک سوزن نازک به درون بیضه وارد می‌ شود و اسپرم‌ ها از لوله‌ های سمی‌ نفروز استخراج می‌ شوند. این عمل تحت بی‌ حسی موضعی انجام م ی‌شود و به‌ عنوان یک روش مؤثر برای استخراج اسپرم در مردانی که دچار مشکلات باروری هستند، شناخته می‌ شود.

MESA چیست؟

آسپیراسیون میکروسکوپی اسپرم از اپیدیدیم (MESA) یک روش پیشرفته است که برای استخراج اسپرم از لوله‌ های اپیدیدیم مردان استفاده می‌ شود. در این روش از میکروسکوپ جراحی برای مشاهده دقیق و استخراج اسپرم به‌ صورت دقیق و با دقت بالا استفاده می‌ شود. این تکنیک به‌ ویژه در مواردی که مردان دچار انسداد در لوله‌ های اپیدیدیم هستند (مثل وازکتومی یا عدم وجود مجرای وازودفران به‌ طور مادرزادی) کاربرد دارد.

یکی از مزایای MESA این است که امکان استخراج تعداد زیادی اسپرم سالم را برای ذخیره و فریز جهت استفاده در آینده فراهم می‌ کند. همچنین این روش به‌ دلیل دقت و کارایی بالای آن در استخراج اسپرم، به‌ طور ویژه برای کسانی که قصد دارند از اسپرم فریز شده برای آی وی اف IVF یا ICSI در آینده استفاده کنند، مناسب است.

این روش معمولاً در اتاق عمل و تحت بیهوشی عمومی انجام می‌ شود و نیاز به جراح بسیار ماهر و میکروسکوپ جراحی دارد. پس از استخراج اسپرم، می‌ توان آن را به‌ طور هم‌ زمان با زمان تخمک‌ گیری همسر بیمار استفاده کرد یا به‌ صورت فریز شده برای استفاده در مراحل بعدی ذخیره نمود.

مهم‌ ترین مزیت روش MESA این است که بر تولید هورمون‌ های بیضه تأثیر نمی‌ گذارد به‌ویژه برای مردانی که به‌ طور مادرزادی فاقد مجرای وازودفران هستند.

نحوه انجام TESE و میکروتسه چگونه است؟

در روش TESE (نمونه‌ برداری از بافت بیضه) و میکروتسه، ابتدا بیمار تحت بی‌ حسی موضعی قرار می‌ گیرد و برشی کوچک روی پوست بیضه ایجاد می‌ شود و سپس با استفاده از میکروسکوپ جراحی، بافت بیضه زیر بررسی دقیق قرار می‌ گیرد و قسمت‌ هایی که احتمال وجود اسپرم در آن‌ ها بیشتر است انتخاب می‌ شود. در این مرحله نمونه‌ هایی از بافت بیضه استخراج می‌ شود تا اسپرم سالم در آن‌ ها شناسایی شود. اگر اسپرم‌ های سالم پیدا شوند، آن‌ ها فریز می‌ شوند و برای مراحل بعدی باروری مانند ICSI یا IVF استفاده خواهند شد.

دلیل انجام TESE و PESA چیست؟

دلایل انجام TESE و PESA در مردان معمولاً به مشکلات تولید اسپرم و یا انسداد در دستگاه تولید مثل مردان برمی‌ گردد. این روش‌ ها به‌ ویژه برای مردانی که اسپرم در انزال آن‌ ها وجود ندارد بسیار مؤثر است و می‌ توانند اسپرم را از بافت بیضه یا اپیدیدیم استخراج کنند. برخی از دلایل اصلی که فرد را کاندید استفاده از این روش‌ ها می‌ کند عبارتند از:

• وازکتومی: مردانی که به‌ دلیل انجام عمل وازکتومی (بستن لوله‌ های منی) قادر به تولید اسپرم در مایع منی نیستند.
• بازگشت وازکتومی ناموفق: در مواردی که تلاش برای بازگرداندن وازکتومی به نتیجه نرسیده و انسداد همچنان وجود دارد از روش‌ های PESA یا TESE استفاده می‌ شود.
• عدم وجود مجرای دفران: این وضعیت می‌ تواند به‌ طور مادرزادی یا به‌دلیل آسیب‌ های وارد شده به دستگاه تولید مثل ایجاد شده باشد.
• انسداد در هر نقطه از دستگاه منی (آزواسپرمی انسدادی): در این شرایط، انسداد در مسیر انتقال اسپرم از بیضه‌ ها به خارج از بدن مانع از وجود اسپرم در مایع منی می‌ شود.
• مشکلات ناشی از آسیب یا عفونت: آسیب‌ های وارده به دستگاه تولید مثل یا عفونت‌ هایی که باعث انسداد یا تخریب بافت‌ های تولید اسپرم می‌ شوند.

همچنین این روش‌ ها می‌توانند برای مردانی که تعداد اسپرم آن‌ ها بسیار کم است (آزواسپرمی غیر انسدادی) نیز کمک‌ کننده باشند.

تفاوت بین TESA و PESA چیست؟ 

تفاوت اصلی بین TESA و PESA در محل برداشت اسپرم و هدف استفاده از هرکدام است:

PESA

در روش PESA، سوزنی ظریف از طریق پوست به داخل اپیدیدیم وارد می‌ شود تا اسپرم از لوله‌ های اپیدیدیم (محل ذخیره اسپرم) استخراج شود.
این روش معمولاً برای افرادی که دچار انسداد در مجاری دفران (مانند افرادی که وازکتومی داشته‌ اند) هستند و تولید اسپرم در بیضه‌ ها به درستی انجام می‌ شود استفاده می‌ شود.

TESA

در روش TESA، سوزن ظریف از طریق پوست وارد بیضه‌ ها شده و از بافت بیضه نمونه‌ برداری می‌ شود تا اسپرم از لوله‌ های اسپرم‌ ساز در خود بیضه استخراج گردد.
این روش معمولاً برای افرادی که دچار نقص در تولید اسپرم هستند یا اسپرم در بیضه‌ ها وجود دارد اما به دلیل مشکلات تولیدی یا ساختاری قادر به انزال اسپرم نیستند استفاده می‌ شود.
به طور خلاصه PESA از اپیدیدیم و TESA از بافت بیضه برای استخراج اسپرم استفاده می‌ کند.

احتمال بارداری با TESE چقدر است؟ 

میزان موفقیت TESE (تکنیک استخراج اسپرم از بیضه) به عوامل متعددی بستگی دارد که می‌ تواند تأثیر زیادی بر شانس بارداری داشته باشد. این عوامل شامل:

سن مرد: هر چه سن مرد پایین‌ تر باشد احتمال موفقیت روش‌ های باروری مانند TESE بیشتر است چرا که کیفیت اسپرم‌ ها و تولید آن‌ ها به طور طبیعی با افزایش سن کاهش می‌ یابد.

علت ناباروری: در مردانی که ناباروری به دلیل آزواسپرمی غیر انسدادی (کاهش تولید اسپرم در بیضه) دارند احتمال موفقیت TESE کمتر از مردانی است که مشکل ناباروری به دلیل انسداد لوله‌ های اسپرم بر اثر وازکتومی یا سایر علل دارند.

کیفیت اسپرم‌ ها: اگر اسپرم‌ های استخراج شده از بافت بیضه سالم و بالغ باشند، احتمال موفقیت در مراحل بعدی مانند ICSI (تزریق اسپرم به تخمک) بیشتر خواهد بود.

به طور کلی شانس موفقیت TESE در ترکیب با تکنیک‌ های IVF یا ICSI برای بارداری بین ۴۰ تا ۶۰ درصد است. این درصد می‌ تواند بسته به شرایط فردی و درمان‌ های اضافی تغییر کند.

عوارض جانبی PESA و TESE 

عوارض جانبی مرتبط با روش‌ های PESA و TESE به طور کلی نادر و کم هستند اما ممکن است برخی مشکلات جزئی پس از عمل ایجاد شوند. در ادامه به برخی از این عوارض اشاره می‌ شود:

• خونریزی: ممکن است بعد از انجام این روش‌ ها خونریزی جزئی در محل عمل مشاهده شود. این عارضه معمولاً خود به خود متوقف می‌ شود اما در صورتی که خونریزی ادامه یابد نیاز به مراجعه به پزشک دارد.
• عفونت: مانند هر جراحی دیگری، خطر عفونت پس از انجام این عمل‌ ها وجود دارد. اگر بیمار علائم عفونت مانند درد شدید، تورم، تب یا ترشح غیر طبیعی از محل جراحی را تجربه کند باید فوراً به پزشک مراجعه کند.
• درد و ناراحتی: پس از انجام این روش‌ ها برخی از مردان ممکن است درد و ناراحتی در ناحیه بیضه‌ ها تجربه کنند. این درد معمولاً با استفاده از مسکن‌ های ساده قابل کنترل است و در طول چند روز کاهش می‌ یابد.
• آسیب به بیضه‌ ها: در حالی که احتمال آسیب به بیضه‌ ها بسیار کم است، در موارد نادر ممکن است به دلیل تداخل در بافت بیضه یا اپیدیدیم آسیب‌ های جزئی به این مناطق وارد شود.

بارداری با TESE برای چه کسانی مناسب است؟ 

روش TESE  برای مردانی که با مشکلات مختلف تولید اسپرم مواجه هستند، مناسب است. این روش برای افرادی که تعداد بسیار کمی اسپرم در مایع منی خود دارند یا در مواردی که اسپرم به دلیل مشکلاتی مانند انسداد مجرای اسپرم یا فقدان مادرزادی آن وجود ندارد مورد استفاده قرار می‌ گیرد.

این روش همچنین برای افرادی که دچار مشکلات هورمونی، تابش تشعشعات (مثلاً مبتلایان به سرطان) یا عوامل ژنتیکی و کروموزومی هستند که مانع تولید اسپرم سالم می‌ شود مناسب است. علاوه بر این مردانی که به دلیل بیماری‌ های عفونی مانند اوریون یا استفاده از داروهای خاص (مثلاً داروهای درمان سرطان) دچار مشکلات ناباروری شده‌ اند می‌ توانند از روش TESE برای بازیابی اسپرم و به دنبال آن استفاده از روش‌ های کمک باروری مانند IVF بهره‌ مند شوند.

آیا آسپیراسیون اسپرم دردناک است؟ 

آسپیراسیون اسپرم معمولاً به کمک بی‌ حسی موضعی انجام می‌ شود بنابراین شما درد قابل توجهی حین عمل احساس نخواهید کرد. در برخی موارد پزشکان ممکن است از آرام‌ بخش نیز استفاده کنند تا راحتی بیشتری برای بیمار فراهم شود. به‌ طور کلی، بسیاری از بیماران پس از انجام این روش هیچ دردی حس نمی‌ کنند و حتی ممکن است عمل را به یاد نیاورند.

آیا اسپرم در ۱۲ ساعت بازسازی می شود؟

 اسپرم در ۱۲ ساعت بازسازی نمی‌ شود. بدن مرد به طور مداوم در حال تولید اسپرم است و این فرآیند معمولاً چند هفته طول می‌ کشد بنابراین بعد از هر انزال بدن به زمان بیشتری برای تولید اسپرم جدید نیاز دارد. به طور کلی اسپرم‌ هایی که در مایع منی وجود دارند از تولید قبلی در بیضه‌ ها به دست می‌ آیند و ممکن است حتی اگر فرد چندین بار در روز انزال کند همچنان در مایع منی اسپرم موجود باشد.

تولید اسپرم در بیضه‌ ها به صورت پیوسته و در طول زمان انجام می‌ شود و روند تولید اسپرم تازه معمولاً حدود ۶۴ تا ۷۲ روز طول می‌ کشد. بنابراین ۱۲ ساعت زمان کافی برای بازسازی یا تولید اسپرم جدید نیست.