به گزارش خبرنگار پرشین خودرو، موتور اتومبیل درست مانند هر موتور مکانیکی دیگری در حین کار بسیار داغ می‌شود. بنابراین برای جلوگیری از آسیب جدی باید زمان تعویض آب رادیاتور را تشخیص داد تا با انجام اقدام‌های لازم، دمای سیستم تنظیم شود. قطعات زیادی این سیستم خنک کننده را تشکیل می‌دهند، از جمله پمپ آب، ترموستات، شیلنگ‌ها، فن‌ها و رادیاتور. رادیاتور یک مبدل حرارتی است که به خنک شدن موتور کمک می‌کند. موتور خودرو سوخت را می‌سوزاند و انرژی زیادی تولید می‌کند. در نتیجه این تولید انرژی، گرمای زیادی نیز تولید خواهد شد. خنک کردن و تخلیه این گرما برای جلوگیری از آسیب به سایر قطعات خودرو از اهمیت زیادی برخوردار است.

هنگامی که رادیاتور شما گرفتگی یا نشت داشته باشد به مقدار استاندارد عملکرد خوبی نخواهد داشت، یا اینکه به سادگی خراب شده و به خوبی موتور خودرو را خنک نمی‌کند. این اتفاق می‌تواند منجر به داغ شدن بیش از حد موتور شود. در صورتی که مشکل نشتی رادیاتور رفع نشود آسیب‌های دائمی و پر هزینه ای به موتور خودرو وارد می‌شود. رادیاتور ممکن است از داخل و یا قسمت خارجی آن دچار گرفتگی شده و به سادگی از کار بیفتد. یکی از دلایلی که توصیه می‌شود حتماً سر موعد زمان تعویض آب رادیاتور نسبت به این عمل اقدام نمایید، جلوگیری از آسیب دیدگی بخش‌های مهم خودرو و متحمل شدن خرج سنگین یا خسارات مالی و احیاناً جانی است.

با توجه به اهمیت زیاد این قسمت از خودرو بهتر است قبل از آشنایی با علائم خرابی رادیاتور، بدانیم رادیاتور چیست و چگونه این عمل پیچیده را انجام می‌دهد.

رادیاتور خودرو چیست و چگونه کار می کند؟

قبل از اینکه با علائم و نشانه‌های خرابی رادیاتور خودرو آشنا شوید و زمان تعویض آب رادیاتور را بدانید، بهتر است از طرز عملکرد سیستم رادیاتور خودرو اطلاعاتی کسب کنید. رادیاتور به خنک نگه داشتن وسیله نقلیه شما کمک می‌کند، اما به طور دقیق تر چگونه به این هدف می‌رسند؟

هدف رادیاتورها، از بین بردن گرما از فضای موتور است. این فرآیند زمانی آغاز می‌شود که ترموستات جلوی موتور گرمای اضافی را تشخیص دهد. سپس مایع خنک‌کننده و آب از رادیاتور خارج شده و از طریق موتور فرستاده می‌شود تا این گرما را جذب کند. هنگامی که مایع خنک کننده گرمای اضافی را دریافت کرد، دوباره به رادیاتور بازگردانده می‌شود، این اتفاق برای انتشار هوا در سراسر آن، خنک کردن و مبادله گرما با هوای خارج از خودرو است.

همچنین رادیاتور در طول فرآیند از پره‌های فلزی نازکی استفاده می‌کند که در خروج گرما به هوای خارج از ماشین موثر است. این باله‌ها اغلب در کنار فن که هوا را در سراسر رادیاتور می‌دمد کار می‌کنند. به طور خلاصه پاسخ سوال رادیاتور چیست؟ بسیار ساده خواهد بود: رادیاتور یک وسیله ی تبادل حرارتی سیال است که موتور خودرو را خنک می‌کند.

۴ مورد از مهم ترین نشانه های خراب شدن رادیاتور ماشین

شایع ترین علائم خرابی رادیاتور گرم شدن بیش از حد موتور و نشت مایع خنک کننده است. همچنین ممکن است با بالا رفتن دمای موتور متوجه نوسان دماسنج در داشبورد خود شوید. علاوه بر این، شما فقط به این دلیل که نشتی رادیاتور دارید یا موتور شما گرم شده است نمی‌توانید به سرعت قضاوت کنید که رادیاتور به طور کامل خراب است. پس ما را همراهی کنید تا با انواع علائم خرابی رادیاتور خودرو آشنا شوید و بدانید در زمان تعویض آب رادیاتور، باید سراغ کدام بخش‌ها بروید و چه چیزی را چک کنید.

اگر مطمئن نیستید دقیقاً چطور باید نسبت به تعویض آب رادیاتور اقدام کنید، پیشنهاد می‌کنیم به راهنمای این مقاله در ارتباط با شیوه تعویض آب رادیاتور مراجعه نمایید یا خودرو را نزد تعمیرکار معتبر ببرید.

۱.افزایش حرارت موتور خودرو/ مشاهده بالا رفتن دما در دماسنج

اگر خودروی شما به طور مداوم به خصوص در شرایط عادی بیش از حد گرم می‌شود، این اتفاق میتواند یکی از از رایج ترین نشانه‌های خراب شدن رادیاتور ماشین باشد. رادیاتور تنها چیزی است که موتور را خنک نگه می‌دارد. اما گرم شدن بیش از حد  موتور حتما به این معنی نخواهد بود که رادیاتور به طور کامل از کار افتاده است بلکه این می‌تواند یک مشکل ساده باشد که با تعویض مایع خنک کننده حل شود.

در این هنگام دماسنج خودرو را کنترل کنید تا ببینید آیا دما بیش از حد بالا رفته است؟ یا حتی عقربه دماسنج در سمت قرمز قرار گرفته است؟ برخی از خودروهای جدیدتر دما را به صورت دیجیتالی نمایش می‌دهند و هنگامی که دمای موتور بیش از حد بالا می‌رود به شما هشدار می‌دهند. اگر دما کمی از محدوده تعیین شده خارج شود، همیشه دلیلی برای هشدار نیست، به خصوص در ماه‌های تابستان که کولر به طور مداوم کار می‌کند. اما اگر دما به طور مداوم بالا باقی بماند، ممکن است یکی از علائم گرفتگی رادیاتور ماشین باشد.

۲.نشت مایع خنک کننده از سیستم رادیاتور خودرو

اگر زمانی که خودروی شما پارک شده است، مایع خنک کننده (معمولاً یک مایع زرد، سبز یا قرمز روشن) را مشاهده کردید که در زیر خودروی شما جمع شده است، نشت دارید. نشت مایع خنک کننده نشانه مطمئنی برای خرابی رادیاتور خودروی شماست، خواه این نشت در خود رادیاتور باشد خواه در شلنگ یا بلوک موتور. در هر صورت این مشکل باید در اسرع وقت برطرف شود. علت سوراخ شدن رادیاتور ماشین اغلب به دلیل زنگ زدگی داخل رادیاتور است. زنگ زدگی داخل رادیاتور نیز به دلیل مایع خنک کننده با کیفیت پایین یا اضافه کردن آب معمولی شیر (به جای مقطر) به مخلوط خنک کننده است که آلاینده‌های بسیار بیشتری دارد.

چنانچه شستشوی رادیاتور به طور مرتب انجام نشود، زنگ زدگی بیشتر و بیشتر می‌شود و شروع به سوراخ کردن مخزن رادیاتور می‌کند. حتی با کوچکترین نشتی مایع خنک کننده، وسیله نقلیه شما ناچار می‌شود با مقدار ناکافی مایع خنک کننده کار کند و ممکن است چراغ سنسور، سطح پایین مایع خنک کننده را در داشبورد شما هشدار دهد.

پس بهتر است نشتی را در اسرع وقت برطرف کنید؛ زیرا علاوه بر اینکه تعمیر سوراخ رادیاتور خودرو هزینه بردار است ممکن است موجب افزایش دما و خرابی موتور نیز شود. پس اگر شما به طور مداوم و خارج از حد معمول مایع خنک کننده را تمدید می‌کنید، باید وسیله نقلیه خود را فوری به تعمیرگاه ببرید تا عیب یابی رادیاتور ماشین صورت گیرد.

بیشتر بخوانید: نحوه ریختن ضدیخ

۳.تغییر رنگ مایع خنک کننده

مایع خنک‌کننده خودرو باید به رنگ روشن، اغلب سبز، زرد یا نارنجی (اما گاهی اوقات قرمز، صورتی یا آبی) باشد و آزادانه از راه‌های رادیاتور و درون موتور عبور کند. با گذر زمان، رسوبات داخلی و حتی لجن می‌تواند مایع خنک کننده را آلوده کند. این اتفاق مایع خنک کننده را به رنگ روغن تغییر می‌دهد. در گذر زمان این مایع آلوده نیز کمی غلیظ تر می‌شود و به راحتی در سیستم خنک کننده جریان نمی‌یابد. با این اتفاق رادیاتور کم کم مسدود شده و راندمان آن به شدت کاهش می‌یابد.

علاوه بر این اگر عیب یابی رادیاتور ماشین به تاخیر افتد و شستشوی رادیاتور انجام نشود دمای موتور افزایش می‌یابد. برخی از خودروها دارای یک خنک کننده گیربکس هستند که در داخل رادیاتور قرار دارد. اگر نشتی در مانعی که این دو را از هم جدا می‌کند رخ دهد، مایع خنک‌کننده و گیربکس با هم مخلوط می‌شوند و مشکلات مضاعفی ایجاد می‌کنند.

۴.زنگ زدگی در رادیاتور خودرو

رادیاتور خودروی شما از فلز ساخته شده است، بنابراین در صورت تماس طولانی مدت با رطوبت، زنگ می‌زند. این زنگ زدگی ممکن است در شیلنگ رادیاتور یا خود رادیاتور نشتی وجود داشته باشد. نشتی به مایع خنک کننده اجازه می‌دهد تا از سوراخ خارج شده و به رادیاتور برود. حتی گاهی مایع خنک کننده به دلیل گرما به سرعت بخار می‌شود و لکه‌های آن باقی مانده و زنگ می‌زند.

بیشتر بخوانید: چطور بفهمیم ماشین ضدیخ دارد؟

چگونه زمان تعویض آب رادیاتور را تشخیص دهیم؟

عیب یابی و تشخیص مشکلات رادیاتور خودرو، تنها یک بخش از ماجرای سرویس منظم و نگهداری از اتومبیل است. بهترین زمان تعویض آب رادیاتور (یا بهتر بگوییم، خنک کننده که ترکیبی از آب رادیاتور و ضدیخ باشد)، به عوامل مختلفی بستگی دارد. نوع خنک کننده مورد استفاده، مدل و سال ساخت خودرو، شرایط رانندگی و میزان کارکرد از جمله فاکتورهایی هستند که زمان تعویض آب رادیاتور را تعیین می‌کنند.

احتمالاً از تعمیرکاران شنیده باشید که بعد از پیمایش مسافتی مشخص، بایستی به فکر تعویض آب رادیاتور باشید. نمی‌توان یک حد خاص را برای کلیه خودروها تعیین کرد، چون بسته به سیستم و نوع پیشرانه، زمان تعویض آب رادیاتور برای اتومبیل‌های مختلف متفاوت خواهد بود. اما به طور کلی توصیه می‌شود که نهایتاً ۲ الی ۵ سال یکبار یا پس از پیمودن ۴۰ هزار تا ۱۰۰ هزار کیلومتر، به فکر تعویض آب رادیاتور باشید.

اگر علائمی مانند داغ شدن بیش از حد خودرو، استشمام بوی شیرین از سمت موتور، ضعف عملکرد بخاری و مشاهده رسوب یا رنگ غیرعادی در خنک کننده در اتومبیل شما وجود داشت، فرض را بر این بگذارید که خودرو نیاز به تعویض آب رادیاتور دارد و بایستی اقدامی انجام بدهید.

یکی از قابل اطمینان‌ترین روش‌ها برای تست و تشخیص زمان تعویض آب رادیاتور ماشین، استفاده از هیدرومتر برای آزمایش خنک کننده ماشین شماست. این تستر، قیمت چندانی ندارد و به شما نشان می‌دهد مایع خنک کننده ماشین، چقدر بهینه است و نقطه جوش و انجمادش کجاست.

برخی از رایج ترین مشکلات رادیاتور خودرو

علاوه بر علائمی که در بالا مطرح شد، مشکلات دیگری نیز وجود دارد که باعث خرابی در رادیاتور و کاهش عملکرد مناسب آن می‌شود. پس باید علت آنها را بدانیم و در زمان مناسب برای تعویض آب رادیاتور، به فکر رفع مشکل باشیم.

۱. کاهش سطح آب رادیاتور

از رایج ترین علائم خرابی رادیاتور پراید کاهش آب رادیاتور است. مشکلاتی مانند نشتی در اتصالات و لوله‌ها، نداشتن ضد یخ، نشتی در رادیاتور، نقص فنی در ترموستات از علل اصلی کاهش آب رادیاتور است. این مشکل می‌تواند ناشی از خرابی در این اجزا یا ترک‌خوردگی در رادیاتور هم باشد.

علائم

• کاهش سطح آب در مخزن رادیاتور
• گرم شدن بیش از حد موتور
• مشاهده آب نشت کرده در زیر خودرو

راه حل: برای حل این مشکل باید ابتدا محل نشت آب را پیدا کرده و آن را تعمیر کنید. در صورتی که رادیاتور یا شیلنگ‌ها آسیب دیده باشند، نیاز به تعویض دارند. همچنین، در زمان تعویض آب رادیاتور، باید به دقت بررسی کنید که آب به درستی در سیستم جریان یابد.

۲. سرریز شدن آب رادیاتور

سرریز شدن آب رادیاتور معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم خنک‌کننده دچار فشار اضافی شود. این فشار می‌تواند ناشی از مشکلاتی مانند خرابی درب رادیاتور، مسدود بودن لوله‌ها یا رسوب گرفتگی باشد. هنگامی که بیش از حد معمول رادیاتور را پر کنید، میزان فشار آب در رادیاتور به سرعت بالا رفته و آب سرریز می‌شود. این اتفاق منجر به کاهش آب رادیاتور و کاهش راندمان سیستم خنک کننده نیز خواهد شد.

علائم

• مشاهده آب در اطراف رادیاتور یا در زیر خودرو
• فشار غیرطبیعی در سیستم خنک‌کننده
• جوش آوردن موتور

باید درب رادیاتور را بررسی کنید، چون ممکن است خراب شده باشد و نتواند فشار را به درستی کنترل کند. رسوب‌های داخل سیستم خنک‌کننده را هم باید تمیز کرد و در صورت لزوم از مایع ضدیخ مناسب استفاده نمود. تعویض آب رادیاتور نیز باید به‌طور منظم انجام شود تا از تجمع رسوبات جلوگیری شود.

۳. سرد بودن رادیاتور ماشین

اگر رادیاتور ماشین سرد باشد، ممکن است ترموستات موتور گیر کرده باشد یا پمپ آب به درستی کار نکند. در صورت کمبود مایع خنک‌کننده هم جریان آب به درستی صورت نمی‌گیرد. فن الکتریکی یا مکانیکی در پشت رادیاتور خودرو دمای موتور را کاهش داده و باعث خنک یا سرد شدن آب رادیاتور خودرو می‌شود.

علائم

• موتور به طور عادی داغ نمی‌شود
• رادیاتور سرد باقی می‌ماند و هیچ حرارتی از آن احساس نمی‌شود

راه حل: در ابتدا، ترموستات و پمپ آب را بررسی کنید. اگر این قطعات خراب باشند، باید آنها را تعویض کنید. همچنین، باید سطح مایع خنک‌کننده را چک کنید و در صورت نیاز آب رادیاتور خودرو را تعویض کنید.

۴. نچرخیدن آب در رادیاتور

این مشکل ممکن است به دلیل خرابی پمپ آب، مسدود شدن مسیرهای عبور آب یا نقص در ترموستات باشد که مانع از گردش صحیح آب می‌شود. میل لنگ و واتر پمپ باعث چرخش مایع خنک کننده در رادیاتور می‌شوند. در صورت آسیب به پروانه ی واتر پمپ، چرخش آب در رادیاتور نیز به مشکل خواهد خورد.

علائم

• افزایش دمای موتور
• مشاهده کاهش جریان آب در رادیاتور
• موتور داغ می‌شود

راه حل: باید پمپ آب را بررسی کنید و در صورتی که خراب باشد، آن را تعویض کنید. همچنین، مسیرهای عبور آب باید تمیز شوند تا از مسدود شدن جلوگیری شود. تعویض آب رادیاتور که مدت زیادی از آخرین مرتبه تعویضش می‌گذرد هم می‌تواند به گردش بهتر آب کمک کند.

۵. ترکیدن رادیاتور خودرو

زنگ زدگی، افزایش دما، نشتی واشر سرسیلندر، خرابی ترموستات، کاهش آب رادیاتور از دلایل اصلی ترکیدن رادیاتور ماشین است. ترکیدن رادیاتور معمولاً به دلیل فشار زیاد، حرارت بالا، یا ترک‌خوردگی در لایه‌های رادیاتور به وجود می‌آید. استفاده از مایع خنک‌کننده نامناسب یا قدیمی هم می‌تواند باعث ضعف در ساختار رادیاتور و ترکیدن آن شود.

علائم

• مشاهده نشتی آب از رادیاتور
• داغ شدن بیش از حد موتور
• فشار غیرطبیعی در سیستم خنک‌کننده

راه حل: در این حالت باید رادیاتور تعویض شود. همچنین، به‌طور دوره‌ای باید آب رادیاتور خودرو را تعویض کرده و از مایع خنک‌کننده با کیفیت استفاده کنید. در زمان تعویض آب رادیاتور، از بررسی کامل سیستم خنک‌کننده غافل نشوید.

سخن پایانی

در این مقاله کوشیدیم تا شما را با علائم خرابی رادیاتور خودرو و افت کیفیت و عملکرد مایع خنک کننده آشنا سازیم تا بدانید چه زمان باید نسبت به تعویض آب رادیاتور ماشین اقدام کنید. با شناسایی زودهنگام این علائم می‌توانید زمان تعویض رادیاتور را تخمین بزنید، از خطرات احتمالی و هزینه‌های اضافی به راحتی جلوگیری کنید و با مراجعه به یک تعمیرکار معتبر مشکلات رادیاتور را حل کنید./

بیشتر بخوانید:آموزش طریقه ریختن ضد یخ در پراید + نکات مهم تعویض آب رادیاتور پراید