1

در سال‌های اخیر، یکی از موضوعات داغ در دنیای کسب‌وکار، دوره‌های طولانی مدت تصدی مدیران عامل در شرکت‌های پیشرو جهان است که گاهی به ۳۰ سال می‌رسد. وفاداری بلندمدت، در حالی که می‌تواند به موفقیت شرکت و تقویت فرهنگ سازمانی کمک کند، از سوی دیگر، ماندن طولانی‌مدت در یک شرکت نیز خطرات احتمالی خود را دارد و این موضوع در دنیای کسب‌وکار مورد بحث قرار گرفته است.

آغاز مسیر شغلی Muhtar Kent در کوکاکولا

Muhtar Kent که تحصیلات دانشگاهی خود را در انگلستان به پایان رسانده بود، تصمیم گرفت برای کار به آمریکا برود. در ابتدا، گزینه‌های مختلفی پیش روی او بود و اولین انتخابش بانک Bankers Trust بود، اما پس از مدتی، این گزینه را مناسب ندید و به جست‌وجوی خود ادامه داد. تا اینکه در روزنامه New York Times با آگهی‌ای مواجه شد که در آن نوشته شده بود: “به دنبال کارآموزان اجرایی بین‌المللی هستیم”. این آگهی متعلق به شرکت Coca-Cola بود و هدف آن جذب استعدادهای جدید برای برنامه مدیریت کارآموزی بود.

پس از مشورت با عمویش، دوستان نزدیک و پدر و مادرش، Kent تصمیم خود را گرفت. برخی از اطرافیانش به دلیل ترک نیویورک و نقل مکان به آتلانتا معترض بودند، اما او پس از چندین مصاحبه با مدیران منابع انسانی Coca-Cola، شرکت آینده خود را انتخاب کرد. این اتفاق در سال 1978 رخ داد و موhtar Kent، به جز چند سالی که در گروه Efes Pilsen فعالیت کرد، 38 سال از عمر حرفه‌ای خود را در Coca-Cola گذراند. او بعدها دلیل ماندگاری طولانی خود در این شرکت را فرصت‌های شغلی متنوع و فضای رشد و پیشرفت در Coca-Cola عنوان کرد.

داستان موفقیت Doug McMillon در Walmart

Doug McMillon که در سال 2014 مدیرعامل شرکت Walmart شد، مسیر شغلی مشابهی داشت. او در 18 سالگی و برای پس‌انداز پول دانشگاه، در مرکز توزیع Walmart به عنوان کارگر تخلیه بار کامیون کار خود را آغاز کرد. پس از مدتی، در بخش‌های مختلف دفتر مرکزی شرکت در آرکانزاس مشغول به کار شد.

در سال 2006، او به عنوان مدیرعامل Sam’s Club که زیرمجموعه Walmart بود، اولین سمت مهم خود را در شرکت دریافت کرد. از سال 2014 تاکنون نیز به عنوان مدیرعامل Walmart فعالیت می‌کند. در دوره مدیریتی او، استراتژی “قیمت پایین، هر روز” در سطح جهانی اجرا شد. او همچنین شرکت را به یک خرده‌فروش چندکاناله با تمرکز بر فناوری و انسان‌محور تبدیل کرد و توانست درآمد Walmart را از 458 میلیارد دلار در سال 2014 به 648 میلیارد دلار در سال 2023 افزایش دهد.

رهبری Elliott Hill در Nike

یکی دیگر از مدیران برجسته که اخیراً با تکیه زدن بر صندلی مدیریت خبرساز شد، Elliott Hill، مدیرعامل Nike است. او در 1988 کار خود را به عنوان کارآموز در Nike آغاز کرد و در طول بیش از 32 سال، در سمت‌های مدیریتی مختلفی در اروپا و آمریکای شمالی فعالیت داشت. در دوران مدیریتش، شرکت بیش از 39 میلیارد دلار رشد کرد.

Hill که پله‌های ترقی را به‌صورت پیوسته طی کرد، هنگام پذیرش سمت مدیرعاملی گفت:
“Nike همیشه بخش مهمی از هویت من بوده و من آماده‌ام که آن را به آینده‌ای درخشان‌تر هدایت کنم.”

از کارآموزی تا مدیرعاملی

Doug McMillon و Elliott Hill تنها نیستند؛ در سراسر جهان، مدیران عاملی وجود دارند که بیش از 20 یا حتی 30 سال از عمر حرفه‌ای خود را در همان شرکتی که کارشان را آغاز کرده‌اند، سپری کرده‌اند. نقطه اشتراک انگیزه‌های این مدیران برای ماندن، تعهد عمیق آن‌ها به مأموریت، ارزش‌ها و فرهنگ سازمانی شرکت‌هایشان است.

یکی از این رهبران Bob Iger است که در طول 46 سال حضور در Disney، به دلیل عشقش به داستان‌سرایی، شرکت را متحول کرد. او در سال 1974 کار خود را در ABC Group (زیرمجموعه دیزنی) به‌عنوان ناظر استودیو آغاز کرد و در 2005 به سمت مدیرعاملی شرکت Walt Disney رسید. تحت رهبری او، دیزنی به یک غول رسانه‌ای جهانی تبدیل شد.

از سوی دیگر، Mary Barra، اولین مدیرعامل زن General Motors (GM)، در 18 سالگی به‌عنوان یک کارآموز به این شرکت پیوست. او ابتدا در GM Institute در رشته مهندسی برق تحصیل کرد و سپس با بورسیه GM، مدرک MBA خود را از دانشگاه استنفورد دریافت کرد. پس از فعالیت در بخش‌های مختلف، از منابع انسانی گرفته تا توسعه محصول، سرانجام در 2014 به‌عنوان اولین مدیرعامل زن یک خودروساز بزرگ منصوب شد.

تحت رهبری Barra، GM چشم‌انداز خود را گسترش داد و اهدافی نظیر کاهش آلایندگی به صفر و حذف ترافیک برای بازگرداندن زمان از دست‌رفته مشتریان را در دستور کار خود قرار داد تا به نسل‌های آینده یک سیاره سالم‌تر تحویل دهد.

رهبری در همان شرکت

طبق پژوهش Spencer Stuart در 2021، طی 20 سال گذشته، 85 درصد از مدیران عامل شرکت‌های S&P 500 از درون شرکت ارتقا پیدا کرده‌اند. این مدیران شامل مدیران عملیاتی (COO)، مدیران بخش‌های مختلف، مدیران مالی (CFO) و سایر مدیران ارشد بوده‌اند. پژوهش نشان می‌دهد که خودآگاهی و تعهد به کشف تمام ظرفیت‌های خود، از ویژگی‌های کلیدی نامزدهای موفق مدیرعاملی است.

بااین‌حال، تحقیقات دیگر نشان می‌دهد که تعداد مدیرعامل‌هایی که تمام دوران حرفه‌ای خود را در یک شرکت گذرانده‌اند، در حال کاهش است. بررسی 100 شرکت بزرگ جهان نشان می‌دهد که تنها 19 درصد از مدیران عامل جدید، کل مدت‌زمان شغلی خود را در یک شرکت گذرانده‌اند، درحالی‌که این میزان در 1980، حدود 44 درصد بوده است.

طبق پژوهش Statista در 2023 که شامل سطوح مختلف شغلی است، میانگین مدت‌زمان اشتغال در یک شرکت واحد در کشورهای اروپایی بین 7.5 تا 13 سال متغیر است.

Orhan Özalp، مدیرعامل Deutsche Bank ترکیه که 19 سال را در این بانک سپری کرده، می‌گوید:
“در سازمان‌های بزرگ یا شرکت‌های در حال رشد، حتی بدون تغییر لوگو و برند، می‌توان فرصت‌های مختلفی را تجربه کرد؛ از مدیریت جغرافیاهای گوناگون گرفته تا محصولات، بخش‌های مشتریان، تیم‌های کاری و فرهنگ‌های متنوع. بنابراین، ماندن در یک شرکت الزاماً به معنای تجربه‌ای یکنواخت نیست، بلکه می‌تواند مجموعه‌ای از چالش‌ها و یادگیری‌های متنوع را شامل شود و همین امر، یک مدیر را برای رهبری در سطح CEO آماده می‌کند.”

عواملی که افراد را به ماندن ترغیب می‌کنند

طبق داده‌های اداره آمار آمریکا، یک کارمند به‌طور میانگین در طول دوران حرفه‌ای خود در ۱۲ شغل مختلف کار می‌کند و مجموع ساعت‌هایی که در طول عمرش به کار اختصاص می‌دهد، ۹۰ هزار ساعت است. در ۱۹۹۶، میانگین مدت اشتغال در یک شرکت ۳.۵ سال بود، در ۲۰۱۴ به ۴.۶ سال رسید، اما در ۲۰۲۲ به ۴.۱ سال کاهش یافت و در ژانویه ۲۰۲۴ به ۳.۹ سال رسید.

در ترکیه، آمار دقیقی در این زمینه وجود ندارد، اما تخمین زده می‌شود که شرایط مشابه آمریکا و اتحادیه اروپا باشد. البته، شرکت‌هایی مانند İş Bankası، Koç Holding و Siemens به دلیل ساختار پایدار خود، نرخ‌های متفاوتی دارند.

بااین‌حال، برخی مدیران استثنایی وجود دارند که مدت‌زمانی طولانی در یک شرکت باقی مانده‌اند. یکی از آن‌ها Hakan Ateş، مدیرعامل گروه خدمات مالی DenizBank است که از ۱۹۹۷ به‌عنوان مدیر کل مؤسس در این بانک فعالیت می‌کند. جالب است که آتش در ابتدا قصد داشت بازیگر تئاتر شود، نه بانکدار.

او درباره تجربه‌اش می‌گوید:
“در سال ۱۹۸۱ به‌عنوان کارآموز بازرس در İş Bankası شروع به کار کردم. پنج سال در سراسر آناتولی سفر کردم و کشور و مردم را از نزدیک شناختم. این تجربه تأثیر زیادی روی من گذاشت. در دهه ۲۰ زندگی‌ام بودم و فهمیدم که اگر کارم را به‌خوبی انجام دهم، می‌توانم تأثیر مثبتی بر جامعه بگذارم. این طرز فکر باعث شد که سال‌ها با ثبات و عشق به کارم ادامه دهم. فروید فرمول خوشبختی را کار مفید و پربازده، دوست داشتن و دوست داشته شدن و داشتن حس شوخ‌طبعی می‌داند. من هم هرچه بیشتر کار کردم، بیشتر عاشق حرفه‌ام شدم و همیشه بر کار گروهی و لذت بردن از کار تأکید داشتم.”

دو عامل تعیین‌کننده در ماندگاری بلندمدت

Serkan Kaptan، مدیرعامل TAV Havalimanları، که بیش از ۲۵ سال در این شرکت فعالیت دارد، به دو عامل کلیدی که او را در این سازمان نگه داشته، اشاره می‌کند:

1. پویایی و رشد سازمان – شرکت از ابتدا یکی از پیشگامان مدیریت فرودگاهی بوده و در طول ۲۵ سال رشد و تحول زیادی را تجربه کرده است: گسترش در ترکیه، ورود به بازارهای بین‌المللی، عرضه اولیه سهام، جذب سرمایه‌گذاران خارجی، ایجاد شرکت‌های تابعه و ورود به بازارهای جدید. این تغییرات دائمی باعث ایجاد فرصت‌های جدید و چالش‌های هیجان‌انگیز شده است.
2. علاقه شخصی به صنعت هوانوردی – او از کودکی علاقه خاصی به این حوزه داشته و همیشه با انگیزه و اشتیاق کار کرده است.

تأثیر یادگیری مداوم

Emre Karter، مدیرعامل Citibank ترکیه، که ۲۸ سال در این بانک فعالیت داشته، دلیل ماندگاری طولانی خود را امکان یادگیری مداوم در محیطی بین‌المللی می‌داند:
“با کار در کشورهای مختلف و تعامل با فرهنگ‌های گوناگون، همیشه در حال یادگیری بودم. از زمانی که کارم را در شعبه شرکتی ازمیر آغاز کردم، در ۸ شهر و ۵ کشور فعالیت کرده‌ام. بسیاری از این موقعیت‌ها شامل مسئولیت‌های منطقه‌ای بودند که فراتر از مرزهای کشور محل کارم می‌رفتند و به سفرهای متعدد نیاز داشتند. این امر به من فرصت داد تا دیدگاه‌ها و چشم‌اندازهای مختلف کشورها را بشناسم. این تجربه کمک کرد که در بانک دینامیک بمانم و دیدگاه‌های متنوعی را توسعه دهم.”

تأثیر فرهنگ نوآورانه شرکت

Eren Çamurdan، مدیرعامل Boyner Büyük Mağazacılık، کار خود را در ۱۹۹۷ با دوره کارآموزی در Altınyıldız، یکی از شرکت‌های وابسته به گروه Boyner، آغاز کرد. او که اکنون ۲۷ سال است در این گروه فعالیت دارد، درباره تجربه‌اش می‌گوید:
“حتی در دوران کارآموزی، احساس می‌کردم که بخشی از کار هستم. به من فرصت داده شد که به شرکت ارزش بیفزایم، که این حس تعهد و وابستگی را از همان روز اول در من ایجاد کرد.”

او که در بخش‌های مختلف شرکت‌های وابسته به Boyner تجربه کسب کرده، درباره دلایل ماندنش در این گروه توضیح می‌دهد:
“Boyner Grup دارای یک چشم‌انداز نوآورانه است و همیشه به دنبال راه‌حل‌های جدید و متفاوت بوده است. این نگرش همیشه به من انگیزه داده و همچنان ادامه دارد. فرهنگ کاری گروه، ارزش‌هایی مانند تشویق خلاقیت، جسارت در پذیرش مسئولیت، و محیطی باز برای یادگیری و توسعه مداوم را تقویت می‌کند. همین ویژگی‌ها باعث شده که مسیر شغلی من در این شرکت معنادار و پایدار باشد.”

راز ماندگاری طولانی در یک شرکت

ماندن طولانی‌مدت در یک شرکت، علاوه بر مزایایی که برای موفقیت سازمانی دارد، با ریسک‌هایی نیز همراه است. برخی معتقدند که ماندگاری طولانی می‌تواند محدودیت‌هایی ایجاد کند و ممکن است بر حافظه سازمانی و توسعه رهبری تأثیر بگذارد.

حاکان آتش، مدیرعامل گروه خدمات مالی دنیزبانک، تأکید می‌کند که تجربه در یک شرکت به‌تنهایی برای رسیدن به مقام مدیرعاملی کافی نیست:
*”قبل از دنیزبانک، حدود ۱۶ سال در شاخه‌های مختلف بانکداری کار کردم. یکی از تجربیات مهم من، راه‌اندازی نخستین بانک ۱۰۰٪ ترکیه‌ای در روسیه بود. این کار را در مدت ۳ ماه تنها با یک میز، یک صندوق و یک دفتر نمایندگی آغاز کردم. تجربه مسکو به من درس‌های ارزشمندی درباره راه‌اندازی یک بانک از صفر، طراحی استراتژی و کنترل هزینه‌ها آموخت.

همچنین، به دلیل پیشینه هنری و ورزشی خود، شخصیتی دارم که در برابر سختی‌ها تسلیم نمی‌شود. نلسون ماندلا جمله‌ای دارد که آن را بسیار دوست دارم: ‘من هرگز نمی‌بازم؛ یا پیروز می‌شوم یا یاد می‌گیرم.’ باید شکست را به‌عنوان فرصتی برای یادگیری ببینیم، نه به‌عنوان یک مانع. اگر نگاه ما به شکست، یادگیری باشد، می‌توانیم بدون از دست دادن انگیزه به مسیر خود ادامه دهیم.”

آیا ماندگاری طولانی در یک شرکت ضرر دارد؟

ارن چاموردان، مدیرعامل Boyner Büyük Mağazacılık، می‌گوید:
*”داشتن تجربه طولانی در یک شرکت ارزشمند است، اما به‌تنهایی کافی نیست. درون همان سازمان نیز باید نقش‌های مختلفی را تجربه کرد، عملیات‌های گوناگونی را مدیریت کرد و همواره در حال یادگیری و رشد بود.

همچنین، نباید فقط بر نقش شغلی خود تمرکز کنیم، بلکه باید بازار و رقبا را نیز در نظر بگیریم. یک نمونه بارز از این رویکرد، Elliott Hill، مدیرعامل سابق نایکی است که ۳۲ سال پیش به‌عنوان کارآموز در این شرکت شروع به کار کرد و توانست به بالاترین مقام برسد.”*

سینم ساندıkچی گوکچن، مدیرعامل L’Oréal ترکیه، بر این باور است که فرمول مشخصی برای موفقیت وجود ندارد:
“رشد از پایین‌ترین سطح سازمانی و شناخت کامل از تمام فرآیندها و ذی‌نفعان، به من کمک کرده که هم کار خودم و هم کار همکارانم را آسان‌تر کنم. تجربه کار در سطوح و بخش‌های مختلف یک سازمان، یک مزیت مهم محسوب می‌شود.”

مزایای رشد در یک سازمان از سطوح پایین‌تر

انیس سونمل، مدیرعامل Siemens Healthineers، می‌گوید که رشد تدریجی در یک شرکت تا مقام مدیرعاملی، یک مزیت بزرگ است. او که ۲۰ سال در این شرکت فعالیت داشته، تجربه کار در کشورهای مختلف و سمت‌های گوناگون را ارزشمند می‌داند:
*”Siemens Healthineers در ۷۰ کشور فعالیت دارد و من طی ۲۰ سال گذشته در چندین نقش و کشور مختلف کار کرده‌ام. در حال حاضر، علاوه بر ترکیه، مسئولیت قزاقستان، بلغارستان، رومانی و اسرائیل را نیز بر عهده دارم. در نتیجه، فقط در یک شرکت نبوده‌ام، بلکه در حوزه‌های مختلف همان شرکت کار کرده‌ام و یک تجربه جامع و یکپارچه کسب کرده‌ام.

همچنین، تجربه فقط در محیط کاری به دست نمی‌آید؛ بلکه بخشی از آن، از جریان کلی زندگی حاصل می‌شود.”

مهم‌ترین دوره در دوران مدیریت یک مدیرعامل

طبق تحقیقات مشترک دانشگاه بوستون و مؤسسه فناوری کارلسروهه که روی شرکت‌های S&P 1500 طی ۲۵ سال گذشته انجام شده، نکات مهمی درباره تأثیر مدت‌زمان مدیریت مدیرعامل به دست آمده است:

✅ در سال دهم مدیریت یک مدیرعامل، ارزش شرکت به بالاترین حد خود می‌رسد و به یک مرحله ایستا و بدون رشد وارد می‌شود.
✅ پس از سال چهاردهم، ارزش شرکت به سمت کاهش حرکت می‌کند و اگر مدیرعامل در سمت خود باقی بماند، روند نزولی شدت می‌گیرد.
✅ از دیدگاه سرمایه‌گذاران، مدیری که کمتر از ۱۳ سال در سمت خود بماند، یک نشانه منفی است.
✅ اما اگر یک مدیرعامل بیش از ۱۳ سال در شرکت بماند، بهتر است که جای خود را به فردی جدید بدهد، زیرا احتمال دارد که نوآوری و پویایی سازمان کاهش یابد.

نتیجه‌گیری

ماندن طولانی در یک شرکت، اگر با یادگیری، تجربه نقش‌های مختلف و رشد در مسیرهای متنوع همراه باشد، می‌تواند یک مزیت بزرگ باشد. اما ماندگاری بدون تغییر و تجربه جدید، می‌تواند باعث رکود و کاهش پویایی سازمانی شود. همچنین، تعادل بین تجربه در یک شرکت و شناخت بازارهای خارجی و رقبا، عاملی کلیدی در موفقیت مدیران محسوب می‌شود.

“در بانک İş، رقابت وحشیانه نیست، بلکه سالم و شفاف است”

عدنان بالی – رئیس هیئت‌مدیره بانک İş ترکیه

“در بانک İş، شایستگی و صلاحیت حرفه‌ای در DNA ما نهادینه شده است. به همین دلیل، ما برای ارتقای کارکنانی که در این فرهنگ پرورش یافته‌اند، اولویت قائل هستیم. امروز در بانک İş بیش از ۳۰۰۰ مدیر فعالیت دارند که حداقل ۲۰ تا ۲۵ سال سابقه دارند. این مجموعه، برای شرکتی که بر اساس نظام شایسته‌سالاری پیش می‌رود، یک مزیت بزرگ محسوب می‌شود.

البته، گذراندن تمام دوران حرفه‌ای در یک شرکت، معایبی نیز دارد. مثلاً من اطلاعات زیادی درباره دینامیک‌ها و روش‌های کاری در سایر شرکت‌ها ندارم.

در بانک İş، رقابت وحشیانه نیست، بلکه شفاف و سالم است. ممکن است اشتباهاتی داشته باشیم، اما مهم این است که توانایی اصلاح اشتباهات را داشته باشیم. ما معتقدیم که تمرکز بر فرآیندها، نتایج مطلوبی به همراه دارد و به یادگیری اهمیت زیادی می‌دهیم.

ما با هدف مدیرعامل شدن کار نمی‌کنیم، بلکه با انگیزه ارائه بهترین عملکرد در کار خود تلاش می‌کنیم. رویکرد من در برخورد با مشتریان نیز بر اساس همین اصول و ارزش‌ها شکل می‌گیرد.”

“باید چندبعدی باشید”

سانی شنر – رئیس پیشین هیئت‌مدیره هلدینگ فرودگاهی TAV

✅ اشتیاق:
“من به‌عنوان یکی از بنیان‌گذاران شرکت، سال‌های زیادی در آن باقی ماندم. این یک شرکت در حال رشد بود و ما تلاش بسیاری کردیم تا آن را به یک مجموعه موفق تبدیل کنیم. اگر کاری را دوست داشته باشید، این مهم‌ترین دلیل برای ماندن در آن است.”

✅ وفاداری:
“بیشتر افراد نسبت به نیازهای خود وفادارند، نه نسبت به شرکت‌شان؛ به همین دلیل به‌راحتی شغل خود را تغییر می‌دهند. اما اگر به شرکت و کارکنان خود وفادار باشید، تا زمانی که شرایط ایجاب کند، آن را ترک نمی‌کنید.”

✅ چندبعدی بودن:
“برای رسیدن به مقام مدیرعاملی، نیازی نیست که در شرکت‌های زیادی کار کنید، اما باید چندبعدی باشید. ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که دانش به‌سرعت در حال رشد و پیوسته در حال ارتباط با یکدیگر است. به همین دلیل، باید بتوانید مسیرهای مختلف را تجربه کنید و انعطاف‌پذیری بالایی داشته باشید.”

✅ داشتن چشم‌انداز:
“برای این کار، باید مهارت‌های خود را در حوزه‌های متنوع گسترش دهید، تجربه‌های مختلفی کسب کنید و توانایی تفکر میان‌رشته‌ای داشته باشید. اگر فقط در یک حوزه تخصص داشته باشید، تنها بخش کوچکی از تصویر کلی را خواهید دید و این برای یک مدیرعامل کافی نیست.”

“۴ رمز ماندگاری ۲۷ ساله به‌عنوان مدیرعامل”

حاکان آتش – مدیرعامل گروه خدمات مالی دنیزبانک

*”علاقه من به هنر و ورزش از سنین پایین، تأثیر بسیار مثبتی بر مسیر حرفه‌ای و شیوه مدیریتی من داشته است. در سن ۱۰ سالگی، مفاهیمی مانند شفافیت، مسئولیت‌پذیری، پاسخگویی و عدالت را تجربه کردم.

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های یک رهبر موفق، توانایی ایجاد کار تیمی است. من مهارت‌های تصمیم‌گیری سریع و واکنش‌های چابک را از طریق تجربه در هنر و ورزش تقویت کردم.

از خانواده‌ام آموختم که هر سقوطی، فرصتی برای برخاستن دوباره است، گوش دادن به دیگران بسیار ارزشمند است و حقایق گاهی می‌توانند فراتر از درک اولیه ما باشند.

پیشینه هنری و ورزشی من، شخصیتی مقاوم در برابر چالش‌ها برایم ساخته است. این تجربیات، کمک بزرگی در مسیر حرفه‌ای من داشته‌اند.”