کامیابی فروش قسطی فرش دستباف با تبلیغات سرسام‌آور در تهران راه را برای فروش قسطی مبل و تلویزیون و یخچال و دیگر لوازم‌خانگی باز کرده است. این روزها علاوه‌بر فروش قسطی لوازم‌خانگی، صدها بنگاه فروش قسطی وام بانکی نیز نمایان شده است.

در میدان‌های بزرگ شهر و نیز در بزرگراه‌ها و خیابان‌های شلوغ شهر‌های بزرگ دیگر جایی برای تبلیغات بخش تولید نمانده است. قسط‌فروشی اتومبیل‌های وارداتی از چین نیز به صف قسطی‌فروشان اضافه شده است. 

آیا این اتفاق را باید به فال نیک گرفت و از آن استقبال کرد؟ برخی شهروندان باور دارند این اتفاق مناسبی است و برای کسانی که نمی‌توانند مبلغ لازم جهت خرید نقد کالا‌ها را فراهم کنند یک امکان است. گروهی دیگر می‌گویند این راهبرد یعنی ترویج زندگی قسطی بعدی از ابعاد انقلاب اسلامی یعنی دوری از فرهنگ غرب را نادیده گرفته است.
واقعیت این است که در جمهوری اسلامی همانند هر جامعه دیگری سواری مجانی وجود ندارد و نمی‌توان انتظار داشت افرادی به خاطر اینکه می‌خواهند به شهروندان نیکی کنند راهبرد قسطی‌فروشی و زندگی قسطی را در جمهوری اسلامی جاری کرده‌اند بنابراین باید دنبال اصل داستان رفت.
اصل داستان این است که سرمایه‌گذاری در قسطی‌فروشی نسبت به دیگر فعالیت‌های اقتصادی و حتی سرمایه‌گذاری در دارایی‌های نقدشونده نرخ سود بالاتر و حاشیه‌های کمتری دارد. اصل دیگر این است که این راهبرد بدون سنجاق‌شدن قسطی‌فروشان به نهادهای پولی و بانکی یا بازارهای غیر‌‌رسمی ناممکن است.

به این ترتیب که قسطی‌‌فروشان باید با نرخ سود بالاتر از نرخ سود عادی از بانک‌ها اعتبار گرفته و آن را برای خرید کالاهایی که قرار است به شهروندان بفروشند در اختیار واحدهای تولیدی قرار دهند. می‌توان حتی تصور کرد برخی قسطی‌فروشان از همین تولیدکنندگان باشند.  

کارشناسان می‌گویند قسطی‌فروشان از یک‌سو کارخانه‌داران را ناگزیر به فروش می‌کنند تا از رکود نجات پیدا کنند یا حتی ممکن است با آن‌ها مشارکت کنند. آن‌ها از سوی دیگر با قراردادهایی که شفافیت ندارد و خریداران خرده‌پا مجبور به خرید قسطی شده و از ماهیت آن‌ها بی‌خبرند نرخ سود بالایی نصیب خود می‌کنند.
یکی از نکات تاریک داستان این است که تا امروز گزارش دقیق‌، کارشناسانه و بهنگام از کارنامه این قسطی‌فروشان به دست نیامده است. حقیقت این است که شهروندان میانسال ایرانی هنگامی که به یاد می‌آورند باید در ماه چند قسط بدهند یاد روزهایی می‌افتند که با عشق به قسط و عدالت در سال‌های 1356 و 1357 به صف انقلاب اسلامی پیوستند.
دولت‌های جمهوری اسلامی پس از جنگ هرگز نتوانستند در مسیر قسط و عدالت وعده داده شده پیش بروند. این زندگی قسطی با آن «قسط وعده داده شده» زمین تا آسمان تفاوت دارد.