1

بالی، این جزیره مشهور اندونزیایی که در سراسر جهان به‌خاطر فرهنگ پرشور و جاذبه‌های معنوی‌اش شناخته می‌شود، اکنون درگیر پروژه‌ای جسورانه اما بحث‌برانگیز شده است: احداث یک فرودگاه بین‌المللی جدید که قرار است بر روی جزیره‌ای مصنوعی به مساحت ۹۰۰ هکتار در امتداد ساحل ساخته شود. این پروژه جاه‌طلبانه که در قالب لاک‌پشتی دریایی طراحی شده، حیوانی مقدس در فرهنگ بالی، ‌ هم هیجان به همراه داشته و هم مخالفت‌هایی را برانگیخته است، چرا که نگرانی‌هایی جدی درباره گردشگری بیش از حد مطرح شده است.

با برنامه‌هایی برای احداث بزرگراه، خطوط ریلی و حتی چشم‌اندازهایی برای پروژه‌های سینمایی موسوم به «بالی‌وود»، این طرح چیزی ساده و کوچک نیست. اما پرسش‌های مهمی در ذهن باقی می‌ماند: آیا بالی توانایی پذیرش چنین جاه‌طلبی‌ای را دارد، آن هم در حالی که نگرانی‌هایی پیرامون گردشگری انبوه، تخریب محیط زیست و حفظ میراث فرهنگی وجود دارد؟

چشم‌اندازی بزرگ برای آینده بالی

فرودگاه پیشنهادی بوله‌لِنگ (Buleleng) که در بخش شمالی جزیره واقع شده، کانون یک استراتژی توسعه جامع است. برآوردها نشان می‌دهد این پروژه حدود ۲۰۰ هزار شغل ایجاد خواهد کرد و امید را به منطقه‌ای می‌آورد که با فقر دست‌وپنجه نرم می‌کند. در طرح‌ها، بزرگراه و راه‌آهن برای بهبود ارتباطات در نظر گرفته شده تا فاصله سه تا چهار ساعته کنونی از دنپاسار تا بوله‌لنگ کاهش یابد. فراتر از گردشگری، اهدافی برای تبدیل این منطقه به قطب صنعت فیلم‌سازی نیز مطرح شده که به‌صورت غیررسمی «بالی‌وود» نام گرفته است.

طراحی لاک‌پشت‌مانند ترمینال، تلاشی است برای تلفیق سنت بالیایی با سبک مدرن. هزینه تخمینی این پروژه سه میلیارد دلار است که به احتمال زیاد توسط کنسرسیومی چینی تأمین خواهد شد، امری که پیامدهای مالی و زیست‌محیطی آن را زیر ذره‌بین برده است. گفت‌وگوهایی درباره احتمال گسترش فرودگاه بین‌المللی موجود در جنوب نیز در جریان است؛ فرودگاهی که قرار است تا سال ۲۰۳۱ ظرفیت ۳۲ میلیون مسافر را داشته باشد. در حال حاضر، فرودگاه جنوبی با مشکل ازدحام شدید مواجه است، با حداکثر ۴۰۰ پرواز روزانه و شرایطی که برخی گردشگران را وادار می‌کند در ساعات اوج ترافیک، کیلومترها بار خود را پیاده حمل کنند.

نگرانی‌های زیست‌محیطی و اجتماعی

با وجود جذابیت اشتغال‌زایی این پروژه، مخالفت‌هایی نیز وجود دارد. جاذبه بالی در زیبایی طبیعی‌اش نهفته است، اما این زیبایی در خطر قرار دارد. احداث جزیره‌ای مصنوعی می‌تواند اثرات مخربی بر اکوسیستم‌های محلی، از جمله حیات دریایی، داشته باشد. در سال ۲۰۰۷، صندوق جهانی طبیعت (WWF) هشدار داد که گردشگری بی‌برنامه، آسیب‌های جدی به محیط زیست بالی وارد کرده است؛ نگرانی‌هایی که همچنان ادامه دارد. در سال ۲۰۲۴، بالی میزبان نزدیک به ۲۴ میلیون گردشگر بود، عددی که احتمالاً بیشتر نیز خواهد شد و مشکل گردشگری بیش از حد را تشدید می‌کند.

مدیریت پسماند یکی از چالش‌های اصلی است؛ چرا که بالی سالانه با ۳۳ هزار تن زباله روبه‌روست که باعث آلودگی محیط‌زیست می‌شود. راهنمای سفر Fodor’s، بالی را در صدر فهرست سال ۲۰۲۵ مکان‌هایی قرار داده که باید از سفر به آن‌ها اجتناب کرد و از مسافران خواسته به دلیل بحران زیست‌محیطی در تصمیم خود تجدید نظر کنند. همچنین، بحران کم‌آبی موضوع مهم دیگری است؛ چرا که آب موردنیاز برای آبیاری، روز‌به‌روز بیشتر به سمت امکانات گردشگری هدایت می‌شود و کشاورزان محلی را دچار مشکل کرده است. برخی نگران‌اند که فرودگاه جدید به «قبرستانی میلیارد دلاری» تبدیل شود، اگر مشکلات کنونی در زیرساخت‌های ارتباطی همچنان ادامه یابد و منطقه را منزوی کند.

بهای اجتماعی پیشرفت

در کنار ملاحظات زیست‌محیطی، عوامل اجتماعی نیز باید در نظر گرفته شوند. در جنوب بالی، رشد بی‌رویه گردشگری موجب افزایش قیمت املاک شده و بسیاری از مردم محلی را از خانه‌هایشان رانده است. در بوله‌لنگ نیز احتمال تکرار این اتفاق وجود دارد؛ جایی که خانه‌ها و زمین‌ها ممکن است به نفع گردشگران ثروتمند مصادره شوند. این پرسش اساسی مطرح است که آیا بالی توان یا حتی ضرورت جذب گردشگران بیشتر را دارد یا خیر. هویت فرهنگی بالی که ریشه در آیین هندو دارد، نیز در معرض تهدید است؛ چرا که سرعت فزاینده گردشگری می‌تواند این هویت را تضعیف کند.

راه‌حلی مسئله‌ساز

گرچه گردشگری سهم بالایی در تولید ناخالص داخلی بالی دارد و ستون فقرات اقتصاد آن به شمار می‌رود، و چشم‌انداز اشتغال و توسعه در بوله‌لنگ بسیار جذاب است، به‌ویژه با توجه به فقر گسترده در این منطقه اما نمی‌توان از پیامدهای زیست‌محیطی و فرهنگی این پروژه جاه‌طلبانه چشم‌پوشی کرد. این فرودگاه پیشنهادی بالی را در نقطه عطفی مهم قرار داده است: چگونگی ایجاد توازن میان توسعه اقتصادی و ضرورت حفاظت از طبیعت منحصربه‌فرد و میراث فرهنگی آن. این پروژه زیرساختی، ریسک تشدید مشکلات موجود، نظیر مدیریت زباله و کمبود آب را دارد، مسائلی که همین حالا هم بالی با آن‌ها دست‌به‌گریبان است.

طراحی فرودگاه به شکل لاک‌پشت دریایی، تلاشی برای نشان دادن احترام به سنت‌های محلی است؛ هرچند ساخت آن ممکن است تعادل زیست‌محیطی جزیره را بر هم بزند. اکنون ترکیبی از خوش‌بینی و مخالفت در جامعه بالی دیده می‌شود، و در نهایت این پرسش باقی می‌ماند: آیا بالی می‌تواند این توسعه بلندپروازانه را پیش ببرد، بدون آنکه ماهیت اصلی خود را از دست بدهد؟