1

میل سیری‌ناپذیر جهان به آووکادو، تقریباً به‌طور کامل به یک رقم خاص وابسته است: آووکادوی خامه‌ای Hass. این یکنواختی ژنتیکی، تولید این میوه را به صنعتی چند میلیارد دلاری تبدیل کرده است.

اما همین یک‌دستی می‌تواند فاجعه‌ به بار آورد. چرا که باغ‌های یکنواخت در برابر آفات، بیماری‌ها یا موج‌های گرمایی جدید به‌شدت آسیب‌پذیر هستند و ممکن است به‌سرعت از بین بروند.

سفری به گذشته برای یافتن راه نجات

برای یافتن راه‌حلی متفاوت، پژوهشگرانی از دانشگاه Texas A&M به ۱۱ هزار سال قبل سفر کردند — به یک غار در هندوراس که در آن هسته‌های سوخته آووکادوی باستانی، ریشه‌های این محصول را ثبت کرده و سرنخ‌هایی برای آینده‌ای مقاوم‌تر ارائه می‌دهد.

فسیل‌های آووکادو در دل یک غار

معرفی غار ال گیگانته

El Gigante، در ارتفاعات غربی هندوراس واقع شده و به دلیل شرایط خشک درون خود، بقایای گیاهی را که معمولاً در آب‌وهوای مرطوب استوایی از بین می‌روند، به‌شکلی شگفت‌انگیز حفظ کرده است.

به گفته هیثر بی. تاکار، دانشیار انسان‌شناسی در دانشگاه Texas A&M و نویسنده همکار این پژوهش:

«این یک نمونه بی‌نظیر از حفظ فسیل‌های گیاهی در منطقه‌ای استوایی است که معمولاً این شرایط فراهم نیست.»

لایه‌های متوالی دانه‌ها، پوست‌ها و سایر ضایعات گیاهی در این غار بدون آسیب باقی مانده و یک سند متوالی از غذاهای مصرفی انسان و تأثیر انسان بر گیاهان منطقه از پایان عصر یخبندان به جا گذاشته است.

آووکادوهایی که جان سالم به در بردند

غذای غول‌پیکرها

طبق یافته‌های دانشمندان، آووکادو در ابتدا برای جذب حیوانات عظیم‌الجثه‌ای مانند گومفوترها (گونه‌ای از فیل‌سانان) و ماموت‌ها تکامل یافته بود.

تاکار توضیح می‌دهد:

«آووکادو منبع غذایی شگفت‌انگیزی برای انسان‌هاست، سرشار از چربی‌های سالم و مواد مغذی ضروری. اما در ابتدا به‌عنوان غذای پستانداران عظیم دوران یخبندان مثل گومفوترها و ماموت‌ها تکامل یافته بود.»

با انقراض این حیوانات، انسان‌ها جای آن‌ها را در اکوسیستم پر کردند. شواهد در El Gigante نشان می‌دهد که شکارچیان-گردآورندگان اولیه، درختان وحشی را گزینش کرده، بذرهای درشت‌تر و میوه‌های گوشتی‌تر را پرورش می‌دادند.

کشاورزی در گذر هزاران سال

تاریخ‌گذاری و روند تکامل

تیم پژوهشی صدها هسته و پوست آووکادو را با کربن-۱۴ تاریخ‌گذاری کرد تا یک جدول زمانی دقیق بسازد. اندازه‌گیری‌ها نشان داد که در طول قرون، بذرها بزرگ‌تر و پوست‌ها ضخیم‌تر شدند.

تاکار می‌گوید:

«مردم از طریق مدیریت سنتی جنگل‌ها، آووکادوهای درشت‌تر و با پوست ضخیم‌تر را انتخاب می‌کردند.»

تا ۷۵۰۰ سال پیش، اندازه و دوام میوه‌ها به حدی رسیده بود که می‌شد آن‌ها را در مسافت‌های طولانی حمل کرد. نشانه‌های اهلی‌سازی کامل تقریباً به ۲۰۰۰ سال پیش بازمی‌گردد.

جالب آنکه پرورش آووکادو در هندوراس از ذرت، لوبیا و کدو — که بعدها ستون کشاورزی مزوامریکا را تشکیل دادند — قدیمی‌تر است.

درس‌هایی از گذشته برای کشاورزی آینده

تاکار می‌گوید:

«مطالعه بقایای آووکادو در El Gigante اطلاعات ارزشمندی درباره مقاومت و سازگاری در برابر تغییرات اقلیمی ارائه می‌دهد.»

برخلاف کشاورزان مدرن که قلمه‌های یکسان Hass را از طریق پیوند زدن تکثیر می‌کنند، کشاورزان باستانی از طریق کاشت بذر، تنوع ژنتیکی را حفظ می‌کردند.

تاکار اضافه می‌کند:

«بخش زیادی از تنوع ژنتیکی آووکادوی باستانی هنوز در جمعیت‌های وحشی مکزیک و آمریکای مرکزی وجود دارد.»

ترکیب بذرهای انتخاب‌شده از گیاهان اهلی امروزی و نمونه‌های وحشی، فرصت بهتری برای تطبیق با شرایط اقلیمی در حال تغییر فراهم می‌کند؛ درحالی‌که اتکای صرف به قلمه‌های همسان خطرناک است.

گسترش ذخایر ژنتیکی تجاری با ویژگی‌هایی مانند مقاومت در برابر خشکسالی و بیماری می‌تواند برداشت‌های آینده را در برابر شوک‌های محیطی ایمن‌تر کند.

توجه جهانی به غار آووکادو

ثبت در میراث جهانی

جامعه علمی و مردم محلی، El Gigante را نه‌فقط به‌خاطر اهمیت فرهنگی، بلکه ارزش علمی آن نیز گرامی می‌دارند.

هندوراس این پناهگاه را برای ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو پیشنهاد داده و تیم تاکار در تهیه مستندات برای این پرونده همکاری دارد.

تاکار می‌گوید:

«تمام تحقیقات ما در حمایت از نامزدی اخیر El Gigante برای میراث جهانی یونسکو انجام شده است.»

هرچند مسیر سه‌متری و دشوار ورود به این غار باعث شده تا دستبرد به آن محدود باشد، اما گاه‌وبیگاه کمپ‌زن‌ها و شکارچیان وارد آن می‌شوند؛ مسئله‌ای که لزوم محافظت رسمی از آن را دوچندان می‌کند.

غاری مملو از تاریخ کشاورزی

El Gigante علاوه بر آووکادو، قدیمی‌ترین شواهد مربوط به اهلی‌سازی کدو و ذرت را نیز در خود دارد. تاکار در حال آماده‌سازی مقاله‌ای است که روند ورود ذرت و ۴۵۰۰ سال تنوع و اصلاح این محصول جهانی را مستند می‌کند.

روش‌های او — از تاریخ‌گذاری رادیوکربن و شیمی ایزوتوپ پایدار گرفته تا مورفومتریک سه‌بعدی — علم محض را با مردم‌شناسی فرهنگی پیوند می‌زند.

او این ابزار را در مکزیک، بلیز و نیکاراگوئه نیز به کار می‌گیرد تا تاریخچه طولانی شراکت انسان و گیاهان را بازسازی کند.

کشاورزی باستان، درس‌های امروزی

تاکار می‌گوید:

«بیشتر غذای امروزی ما محصول اهلی‌سازی است.»

درک این فرایند طولانی می‌تواند راهنمای پرورش‌دهندگان مدرن باشد. در روزگاری که خبری از گلخانه و مهندسی ژنتیک نبود، کشاورزان باستانی محصولاتی مانند آووکادو را متناسب با خاک و اقلیم محلی به کمال رسانده بودند.

یافتن این تبارهای فراموش‌شده می‌تواند ژن‌های ازدست‌رفته در ارقام امروزی را آشکار کند.

تاکار در پایان می‌گوید:

«با مطالعه اهلی‌سازی، می‌توانیم ارقام باستانی و دانش فرهنگی را که باعث موفقیت شگفت‌انگیز بشر شده بازیابی کنیم. این دانشی است که می‌توان برای بهبود محصولات امروزی و تضمین بقای آینده بشر به کار گرفت.»

از صخره‌های هندوراس تا باغ‌های جهانی، داستان آووکادو نشان می‌دهد که تاب‌آوری کشاورزی از تنوع می‌آید و گاهی بهترین راه پیش‌رو، بازنگری در گذشته است.