رویداد۲۴| اگرچه محدودیت‌های شدید اینترنت که در دوره جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل ایجاد شده بود، رفع شد و هنوز با مشکلات بسیاری در حوزه سرعت اینترنت و قطع شدن‌های مکرر آن مواجه هستیم. علاوه بر این، در هفته‌های اخیر، اختلال در سیستم GPS نیز شدید بوده و به یک مشکل جدی برای شهروندان تبدیل شده است. این اختلال‌ها، که ابتدا در پلتفرم‌های مسیریاب مانند نشان، بلد، و ویز مشاهده شد، به سرعت به حوزه‌های مختلفی مانند تاکسی‌های اینترنتی، خدمات پیک، آمبولانس‌ها، امداد جاده‌ای و حتی پرواز‌های هوایی سرایت کرد.
از اواخر ماه گذشته بود که گزارش‌هایی از اختلال در مسیریاب‌های دیجیتال رسید. کاربران اعلام کردند که موقعیت‌ها به درستی شناسایی نمی‌شوند، مسیر‌ها اشتباه نمایش داده می‌شوند و برخی مسیر‌ها حتی «غیرممکن» یا ناامن معرفی می‌شوند. ابتدا تصور شد مشکل از سرور‌های داخلی یا اپلیکیشن‌هاست، اما به‌تدریج مشخص شد این اختلالات منشأ سیگنالی دارند و به جی‌پی‌اس جهانی مربوط می‌شوند.
مشکل از کجاست؟
کارشناسان فضای سایبری و امنیتی، از احتمال اختلال عامدانه برای ملاحظات امنیتی سخن گفتند. برخی گزارش‌های غیررسمی نیز از پرتاب پارازیت یا فریب جی‌پی‌اس در برخی مناطق استراتژیک تهران و شهر‌های مرزی خبر دادند.
حالا، اما با ادامه دار شدن این مشکلات طی چند هفته، مدیرکل توسعه فناوری‌های نوین وزارت ارتباطات گفته که «باید بپذیریم که اتفاقی در کشور ما رخ داده و به دستگاه‌هایی که در این زمینه حساس هستند حق داد تا تا عادی شدن شرایط، محدودیت‌هایی را وضع کنند.»
او تأیید کرد که کاربران پلتفرم‌های تاکسی اینترنتی و پیک‌های موتوری بیشترین آسیب را دیده‌اند، اما تأکید کرد که وضعیت هنوز به حالت عادی بازنگشته و مسئولان در حال پیگیری موضوع هستند.
واکنش‌ها و انتقادات
در روز‌های اخیر، موجی از نارضایتی کاربران فضای مجازی نسبت به این اختلال به راه افتاده است. بسیاری از رانندگان پلتفرم‌های حمل‌ونقل اینترنتی اعلام کرده‌اند که به‌دلیل مسیریابی غلط، با جریمه، کاهش درآمد و نارضایتی مشتریان مواجه شده‌اند.
سازمان‌های مردم‌نهاد، فعالان حوزه حمل‌ونقل شهری و کارشناسان فناوری نیز این وضعیت را خطرناک و نیازمند پاسخ فوری دانسته‌اند. برخی پرسیده‌اند: اگر چنین اختلالی در زمان زلزله، بحران زیست‌محیطی یا حمله نظامی رخ دهد، تکلیف امداد و مدیریت بحران چیست؟
همچنین برخی تحلیلگران نسبت به تبدیل شدن این محدودیت‌ها به رویه دائمی هشدار داده‌اند و از نبود شفافیت در اعلام دلیل اختلالات و مسئولیت‌پذیری انتقاد کرده‌اند.
محدودیت موقتی یا بحران دائمی؟
تأثیر این وضعیت تنها محدود به رانندگان نیست. شهروندان بسیاری می‌گویند سفارش‌هایشان با تأخیر می‌رسد، آدرس‌ها اشتباه ثبت می‌شود و خدمات روزمره مختل شده است. پیک‌های موتوری از سردرگمی در مسیر‌ها گلایه دارند و رانندگان می‌گویند بار‌ها به مناطق اشتباه هدایت شده‌اند. برخی بیماران نیز گزارش داده‌اند که رسیدن دیرهنگام آمبولانس باعث افزایش ریسک درمان شده است.
در شرایطی که زندگی روزمره، اقتصاد خرد و مدیریت شهری وابسته به موقعیت‌یابی دقیق دیجیتال است، ادامه‌دار شدن این اختلال‌ها نه‌تنها کسب‌وکار‌ها را زمین‌گیر می‌کند، بلکه اعتماد عمومی به زیرساخت‌ها و نهاد‌های مسئول را نیز تضعیف خواهد کرد.
مسئولان باید با شفاف‌سازی دلایل فنی و امنیتی اختلالات، ارائه زمان‌بندی مشخص برای رفع مشکل و تعریف راهکار‌های جایگزین برای خدمات اضطراری، به این نگرانی پاسخ دهند.
در غیر این صورت، یک «محدودیت موقتی» ممکن است به بحران دائمی زیرساختی تبدیل شود.
source