فیلم The Odyssey ساخته کریستوفر نولان در پی انتخاب محل فیلم‌برداری با حاشیه‌ای تازه همراه شده است.

فیلم The Odyssey، پروژه جدید کریستوفر نولان، با حاشیه‌ای تازه مواجه شده و به دلیل انتخاب محل فیلم‌برداری، مورد انتقاد قرار گرفته است. این فیلم که اقتباسی از حماسه مشهور هومر به همین نام است، پس از موفقیت تحسین‌شده فیلم Oppenheimer (محصول سال ۲۰۲۳) وارد مرحله تولید شده و از هم‌اکنون یکی از مورد انتظارترین فیلم‌های سال ۲۰۲۶ به شمار می‌رود.

در فیلم The Odyssey، مت دیمون نقش اودیسئوس را ایفا می‌کند، جنگجویی که پس از جنگ تروآ، سفری دشوار و چندساله را برای بازگشت به خانه آغاز می‌کند. در کنار دیمون، بازیگرانی چون تام هالند، شارلیز ترون، زندایا و ان هتوی حضور دارند. با وجود آنکه هنوز یک سال تا اکران فیلم باقی مانده، انتظارات و هیجان درباره آن بالا است.

محل بحث‌برانگیز فیلم‌برداری: صحرای غربی

بر اساس گزارشی از روزنامه The Times، فیلم در نزدیکی شهر دَخله در منطقه مورد مناقشه‌ی صحرای غربی فیلم‌برداری می‌شود. این منطقه از دهه ۱۹۷۰ تحت اشغال مراکش بوده و سازمان‌دهندگان جشنواره بین‌المللی فیلم صحرا (FiSahara) از نولان به دلیل فیلم‌برداری در آنجا انتقاد کرده‌اند. آن‌ها در بیانیه‌ای گفته‌اند:

این منطقه عمدتاً شهری اشغال‌ شده و نظامی‌ شده است که جمعیت بومی صحراوی آن تحت سرکوب شدید نیروهای اشغالگر مراکشی قرار دارند.

تصمیم نولان برای فیلم‌برداری در صحرای غربی که حدود ۷۰ درصد آن در اشغال مراکش است، باعث شده برخی او و بازیگران فیلم را به “سفیدشویی استعمار” متهم کنند. ماریا کاریون، مدیر جشنواره FiSahara، در توضیحی بیشتر گفت:

فیلم‌برداری بخشی از فیلمی بسیار پربازدید مانند The Odyssey در سرزمینی اشغال‌ شده که توسط گزارش‌گران بدون مرز “حفره سیاه خبری” نامیده شده، باعث می‌شود نولان و تیمش، شاید ناآگاهانه و ناخواسته، در روند سرکوب مردم صحراوی توسط رژیم مراکش و تلاش‌های آن رژیم برای عادی‌سازی اشغال صحرای غربی سهیم شوند.

ما مطمئنیم اگر نولان و تیمش به طور کامل از پیامدهای فیلم‌برداری در منطقه‌ای آگاه می‌شدند که مردم بومی آن حتی نمی‌توانند داستان خود را از طریق فیلم بیان کنند، عمیقاً شوکه و ناراحت می‌شدند.

پیشینه سیاسی و حقوق بشری صحرای غربی

سازمان ملل متحد صحرای غربی را «قلمروی غیرخودگردان» طبقه‌بندی کرده و این منطقه به طور گسترده به عنوان آخرین سرزمین استعماری در آفریقا که هنوز استقلال نیافته شناخته می‌شود. پیشینه استعماری آفریقا شامل اشغال توسط کشورهایی چون بریتانیا، فرانسه، پرتغال و اسپانیا است.

بر اساس گزارش The Guardian، اسپانیا پیش‌تر کنترل صحرای غربی را در اختیار داشت، اما در سال ۱۹۷۶ و پس از عقب‌نشینی، مراکش این سرزمین را ضمیمه کرد. بخش عمده‌ای از آنچه واقعاً در این منطقه می‌گذرد به‌طور رسمی مستند نشده است، چرا که دفتر کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل (OHCHR) طی ده سال گذشته نتوانسته وارد منطقه شود.

با این حال، طبق گزارش‌ها، دفتر OHCHR همچنان گزارش‌هایی درباره نقض حقوق بشر، از جمله تهدید، نظارت و تبعیض علیه افراد صحراوی، به‌ویژه هنگام دفاع از حق تعیین سرنوشت دریافت کرده است. سازمان گزارشگران بدون مرز نیز اعلام کرده که روزنامه‌نگاران صحراوی با شکنجه، بازداشت، خشونت فیزیکی، آزار و محکومیت‌های طولانی‌مدت روبه‌رو هستند.

برداشت‌های دوگانه از تصمیم نولان

در حالی‌که برخی تصمیم نولان برای فیلم‌برداری در نزدیکی شهر دَخله را عادی‌سازی یا حمایت غیرمستقیم از اشغال‌گری تلقی می‌کنند، طبق گزارش The Telegraph، ادعای مراکش بر این منطقه از سوی کشورهایی چون بریتانیا، ایالات متحده، فرانسه، اسپانیا و پرتغال مورد حمایت قرار گرفته است. با این‌ حال، این حمایت سیاسی مانع از آن نشده که برخی نگاه‌ها به پروژه نولان با بدبینی همراه باشد.