جوان آنلاین: شاید برای خیلی‌ها عجیب باشد که با وجود پالایشگاه‌های زیاد و تولید بالا، باز هم وقتی پای بنزین به میان می‌آید، همیشه کمبود و ناترازی احساس می‌شود. چرا با این همه تولید، مشکل کمبود بنزین هنوز حل نشده است؟ جواب ساده نیست، چون قصه مصرف بنزین در ایران یک داستان چند وجهی است.

اول از همه باید به خودمان نگاه کنیم. ما ایرانی‌ها هنوز عادت‌های مصرفی سالمی درباره سوخت نداریم. خودرو‌های شخصی هنوز محبوب‌ترین وسیله رفت‌وآمد است و استفاده از حمل‌ونقل عمومی یا روش‌های جایگزین چندان جا نیفتاده است. این یعنی کلی بنزین برای سفر‌های روزمره و غیرضروری صرف می‌شود. رانندگی پرمصرف و نگهداری نامناسب خودرو‌ها هم داستان دیگری است که سوخت را هدر می‌دهد. درست مثل خانه‌ای که شیر آبش چکه می‌کند و باعث می‌شود آب هدر برود، مصرف بی‌رویه بنزین هم به منابع انرژی کشور ضربه می‌زند.

دومین مسئله، قاچاق سوخت است؛ دزدی‌ای که پشت آن میلیارد‌ها تومان پول و منابع کشور هدر می‌رود. قیمت پایین بنزین در ایران نسبت به کشور‌های اطراف، انگیزه قاچاقچی‌ها را بالا می‌برد و بخش قابل توجهی از سوخت تولید شده به شکلی غیررسمی از کشور خارج می‌شود. این موضوع فقط اقتصادی نیست، بلکه تأثیر مستقیم روی رفاه مردم و ثبات بازار سوخت دارد.

حالا اگر بخواهیم به خودرو‌ها نگاه کنیم، می‌بینیم که بیشتر ماشین‌های داخل کشور تکنولوژی روز را ندارند و به شکل بی‌رویه‌ای سوخت مصرف می‌کنند. این خودرو‌های قدیمی و پرمصرف بخشی از بار سنگین مصرف را به دوش می‌کشند و وقتی مصرف بالا باشد، حتی بهترین پالایشگاه‌ها هم به تنهایی نمی‌توانند پاسخگو باشند، اما ماجرای تولید هم ناامیدکننده نیست. صنعت پالایش ایران در سال‌های اخیر پیشرفت‌های قابل توجهی داشته است. تولید بنزین روزانه بیش از دو برابر شده، یعنی ما توان تولید داریم و این ظرفیت در داخل کشور وجود دارد، اما مشکل اینجاست که تولید بالا وقتی با مصرف بی‌رویه و قاچاق همراه شود، به تنهایی کافی نیست.

راه‌حل چیست؟ باید فرهنگ مصرف را اصلاح کنیم، یعنی کمتر بنزین هدر بدهیم، به حمل‌ونقل عمومی اعتماد و خودرو‌های بهینه‌تر استفاده کنیم. همین‌طور باید قاچاق سوخت را با ابزار‌های نوین و نظارت دقیق‌تر مهار کنیم. در نهایت، صنعت خودرو هم باید به سمت خودرو‌های کم‌مصرف و پاک‌تر حرکت کند تا مصرف سوخت کاهش پیدا کند.

این داستان بدون همراهی مردم، بخش خصوصی و دولت حل نمی‌شود. هرکدام باید نقش خود را به درستی ایفا کنند تا معضل ناترازی بنزین ریشه‌کن شود و روز‌های بهتر برای انرژی کشور رقم بخورد.