1

«هدف من در زندگی چیست؟»
شاید این پرسش از دوران کودکی در ذهن‌تان شکل گرفته یا بارها دیگران از شما پرسیده‌اند. آیا هنگام جستجوی پاسخ، نوعی فشار یا اضطراب را حس می‌کنید؟
طبق گزارش AP News، این حس کاملاً طبیعی است. روان‌شناسان این وضعیت را «اضطراب هدف» می‌نامند.

«هدف خود را پیدا کن»؛ توصیه‌ای که همیشه الهام‌بخش نیست

این جمله را آن‌قدر شنیده‌ایم که دیگر کمتر کسی آن را به چالش می‌کشد. در حالی که قرار است انگیزه‌بخش باشد، برای بسیاری تبدیل به باری سنگین شده است:
«چطور هدفم را پیدا کنم؟ اگر هرگز نتوانم آن را بیابم چه؟»

این همان احساسی است که «اضطراب هدف» نام دارد: باوری که می‌گوید زندگی باید یک هدف بزرگ داشته باشد، اما مسیر یافتن آن مبهم است و همین ابهام، ذهن را می‌فرساید.

مایکل استیگر، استاد دانشگاه ایالتی کلرادو، توضیح می‌دهد:

«ما مدام می‌شنویم که باید هدف‌مان را پیدا کنیم، اما برای یافتن آن پشتیبانی کافی دریافت نمی‌کنیم.»

تعریف «هدف»؛ آیا یک یا چند هدف داریم؟

انعطاف در تعریف

• آیا هر فرد باید تنها یک هدف داشته باشد یا می‌توان چندین هدف را دنبال کرد؟
• آیا هدف باید خدمت به دیگران باشد یا می‌تواند صرفاً چیزی باشد که به شما لذت و معنا می‌بخشد؟

تاد کشدان، استاد دانشگاه جرج میسون و بنیان‌گذار آزمایشگاه رفاه، می‌گوید:

• هدف مانند یک قطب‌نماست که شما را به سمت یک مقصد مرکزی هدایت می‌کند، نه صرفاً دستوری برای رفتار.
• حس هدف به پر کردن فاصله بین «آنچه هستید» و «آنچه می‌خواهید باشید» کمک می‌کند.
• با این حال، حتی بدون بیان صریح هدف، می‌توان زندگی معنادار و شادی داشت.

چرا یافتن هدف این‌قدر توصیه می‌شود؟

• والدین، معلمان و مربیان بر اهمیت هدف داشتن به عنوان کلید یک زندگی خوب تأکید می‌کنند.
• تحقیقات نشان داده‌اند افرادی که حس هدف بالایی دارند، از نظر جسمی و روانی سالم‌ترند.

اما سنگینی بیش از حد این مفهوم باعث شده فرآیند یافتن هدف، خود به منبع اضطراب تبدیل شود.

پیدایش اصطلاح «اضطراب هدف»

این واژه نخستین بار در سال ۲۰۱۴ توسط لاریسا رینی، دانشجوی تحصیلات تکمیلی دانشگاه پنسیلوانیا، مطرح شد و به‌سرعت رایج گردید.
الیزابت گیلبرت، نویسنده کتاب بخور، دعا کن، عشق بورز، بارها درباره جنبه‌های آسیب‌زای وسواس «زندگی هدفمند» هشدار داده است. او آن را «فرمولی که به همه ما آموزش داده‌اند» توصیف کرده است.

تغییرات فرهنگی و تأثیر بر معنا و هدف

جودی دی، روان‌درمانگر و نویسنده کتاب زندگی غیرمنتظره، می‌گوید:

«تفکر درباره جایگاه‌مان در جهان بخشی از آگاهی انسانی است، اما طی یک قرن اخیر بسیاری از منابع سنتی معنا از بین رفته‌اند.»

نمونه‌ها:

• دین: پیش‌تر برای بسیاری از پیروان، معنا و هدف فراهم می‌کرد، اما تعداد افرادی که خود را مذهبی می‌دانند به‌شدت کاهش یافته است.
• فرزندان: زمانی بسیاری هدف خود را در فراهم کردن زندگی بهتر برای فرزندان می‌دیدند، اما امروز این اطمینان کاهش یافته است.

چگونه «اضطراب هدف» را کاهش دهیم؟

۱. نداشتن هدف فوری را بپذیرید

به گفته مایکل استیگر:

• نیازی نیست فوراً هدف‌تان را پیدا کنید.
• خودِ جستجو می‌تواند به زندگی شما معنا بدهد.
• فرهنگ ما نتیجه‌محور است و به فرایند اهمیت کمتری می‌دهد.
• بهترین توصیه: «زمان بدهید و بپذیرید که همیشه لازم نیست پاسخ را بدانید.»

۲. تمرکز بر شادی به جای اهداف دست‌نیافتنی

جردن گرومت، نویسنده کتاب کد هدف، می‌گوید:

• مردم اغلب به دنبال «هدف بزرگ» یا همان Big P Purpose هستند: تغییر دنیا، حل یک مشکل اجتماعی یا اجرای یک پروژه عظیم.
• این رویکرد که در شبکه‌های اجتماعی ترویج می‌شود، فشار و اضطراب زیادی ایجاد می‌کند.

در مقابل، هدف کوچک یا small p purpose:

• فعالیت‌هایی مانند باغبانی، موسیقی، کلکسیون‌داری یا موفقیت‌های کوچک شغلی.
• پرسش کلیدی: «چه کاری می‌توانم انجام دهم که زمانم را ارزشمند کند، مرا هیجان‌زده کند و مرا پر کند؟»

زندگی و هدف؛ تغییر مسیر در مواجهه با اتفاقات غیرمنتظره

• گاهی یک رویداد دردناک می‌تواند هدف فرد را تغییر دهد یا خلق کند.
• مثال: جودی دی تصور می‌کرد هدفش داشتن خانواده است، اما در اوایل ۴۰ سالگی دریافت که نمی‌تواند بچه‌دار شود.

او می‌گوید:

«به دلیل مادر نشدن، خود را بی‌معنا می‌دانستم.»

با گذر زمان:

• وب‌سایت GatewayWomen.com را برای زنان بدون فرزند ایجاد کرد.
• در روستایی در ایرلند، گروهی برای ارتباط افراد بدون فرزند در دوران سالمندی راه‌اندازی کرد.
• «برای من، همین حالا زنده بودن، داشتن یک پلتفرم و آگاهی، یک امتیاز بزرگ است؛ این همان هدف من است.»

جمع‌بندی

«اضطراب هدف» حاصل فشار فرهنگی برای یافتن یک مأموریت بزرگ در زندگی است، اما آرامش می‌تواند در پذیرش مسیر جستجو، لذت بردن از اهداف کوچک و بازتعریف هدف پس از رویدادهای غیرمنتظره نهفته باشد.