حجت‌الاسلام والمسلمین هادی سروش – استاد فقه و فلسفه حوزه علمیه قم – درگفت‌وگو با ایسنا، به تبیین مقام علمی و معنوی حضرت فاطمه زهرا (س) پرداخت.
«بَقِیَّةُ النُّبُوَّة»؛ توصیف امام علی (ع) از فاطمه زهرا (س)
این استاد حوزه در آغاز با اشاره به حدیثی از امیرالمؤمنین علی (ع)، ایشان را خطاب به حضرت زهرا (س) «یَا بَقِیَّةُ النُّبُوَّة» معرفی و بر ضرورت فهم دقیق این تعبیر تأکید کرد.
او با نقد ترجمه سطحی این عبارت به «یادگار نبوت»، توضیح داد: «بَقِیَّةُ النُّبُوَّة» به معنای «ادامه و دنباله نبوت» است. همان‌گونه که امام عصر (عج) را «بَقِیَّةُ الله» می‌نامیم، به این معنا که تمام آنچه از هدایت، علم و رحمت الهی متصورید، در وجود مبارک ایشان تجلی دارد، فاطمه زهرا (س) نیز ادامه‌دهنده مسیر و رسالت نبوت پیامبر خاتم (ص) است.
فاطمه زهرا (س)؛ یک مرجع علمی
سروش با ارائه شواهد تاریخی، به تبیین جایگاه حضرت زهرا (س) به عنوان یک مرجع علمی فعال در جامعه صدر اسلام پرداخت.
او به دو روایت استناد کرد و اینگونه گفت: پاسخگویی به پرسش‌های اعتقادی؛ مردی از طریق همسرش، این سؤال را از حضرت زهرا (س) پرسید که «منظور از شیعیان شما چه کسانی هستند؟» حضرت در پاسخ، «منشور شیعه» را اینگونه ترسیم کردند: «هر که محبت ما را در دل داشته باشد، با دوستان ما دوست و با دشمنان ما دشمن باشد و تسلیم فرامین ما باشد، از شیعیان ماست.» پاسخگویی به استفتائات فقهی؛ بانویی به دلیل بیماری مادرش، چندین نوبت برای پرسش درباره جزئیات چگونگی ادای نماز به خانه حضرت زهرا (س) مراجعه کرد. با عذرخواهی بانوی سؤال‌کننده برای تکرار مراجعه، حضرت فاطمه (س) فرمودند: «هیچ مشکلی نیست. اگر کسی را اجیر کنی تا بار سنگینی را تا بالای نردبانی ببرد و در ازای آن هزار سکه طلا به او بدهی، آیا این کار برایش سخت است؟» و سپس افزودند: «من برای پاسخ به هر سؤال تو، بیش از آن هزار سکه طلا پاداش دریافت می‌کنم. از زمین تا عرش خدا را برایم سکه طلا می‌پاشند.»
منبع علمی ائمه اطهار (ع)
این کارشناس مذهبی با اشاره به روایتی از امام صادق (ع)، افزود: حتی ائمه معصومین (ع) نیز در استنباط احکام، به سیره حضرت زهرا (س) استناد می‌کردند. هنگامی که از امام صادق (ع) درباره شرکت زنان در تشییع جنازه و نماز میت سؤال شد، ایشان به عنوان دلیل جواز این عمل، به حضور حضرت فاطمه (س) در تشییع و نماز خواهرشان اشاره کردند.
نزول جبرئیل بر فاطمه زهرا (س)
حجت‌الاسلام سروش به نزول فرشته وحی (جبرئیل) بر حضرت زهرا (س) پس از رحلت پیامبر (ص) اشاره کرد و برای پاسخ به شبهات در این زمینه، به دیدگاه عرفای بزرگ مانند محیی‌الدین ابن عربی در کتاب «فصوص الحکم» و ابن سینا در «الاشارات و التنبیهات» استناد کرد و گفت: این بزرگان بر این باورند که اگرچه نبوت تشریعی با خاتم‌الانبیا (ص) به پایان رسید، اما ارتباط اولیای برجسته خدا با عالم غیب و دریافت اخبار و معارف از این طریق، ادامه داشته و حضرت فاطمه زهرا (س) یکی از این چهره‌های ممتاز است.
او در پایان با اشاره به جریان غصب فدک و ظلم‌های واردشده بر اهل بیت (ع)، شهادت حضرت زهرا (س) را نتیجه این سلسله ستم‌ها خواند.
انتهای پیام