جوان آنلاین: بالاخره بعد از حذف ارز مبادله‌ای و افزایش افسارگسیخته آن تا مرز ۸۰هزار تومان، نمایندگان مجلس در جلسه علنی روز گذشته مجلس سکوت یک هفته‌ای خود را شکستند و خواستار استیضاح وزیر اقتصاد شدند. وزیر اقتصاد در زمان اخذ رأی اعتماد یکی از برنامه‌های خود را کنترل تورم و ثبات اقتصادی اعلام کرد، اما در مدت چهار ماه با اتخاذ سیاست‌های اصلاحات ارزی و تک‌نرخی‌شدن نرخ ارز و حذف ارز مبادله‌ای قیمت ارز را به بیش از ۸۰هزار تومان رساند. در سایت بانک مرکزی در هفتم مرداد امسال (شروع به کار دولت چهاردهم) نرخ دلار ۳۹هزار تومان و نرخ یورو ۴۲هزار تومان اعلام شده است. روز جمعه ۳۰ آذر ماه در سایت بانک مرکزی نرخ دلار ۵۴هزار تومان و نرخ یورو ۵۷هزار تومان اعلام شد. در یک محاسبه بسیار ساده در طول مدت کمتر از پنج ماه نرخ دلار از سوی بانک مرکزی به میزان ۱۵هزار تومان افزایش یافته است، به عبارتی نرخ دلار از سوی بانک مرکزی بیش از ۳۹درصد افزایش یافته است. افزایش نرخ یورو از سوی بانک مرکزی نیز در این فاصله زمانی بیش از ۳۴درصد بوده است. در زمان شروع به کار دولت چهاردهم در بازار آزاد نرخ دلار ۵۸هزار تومان و نرخ یورو ۶۳هزار تومان بوده است و متأثر از افزایش نرخ از سوی بانک مرکزی روز جمعه ۳۰ آذر ماه در بازار آزاد نرخ دلار ۷۷هزار تومان و نرخ یورو ۸۰هزار تومان اعلام شده است. این افزایش بی‌ضابطه نرخ ارز موجب افزایش نرخ تمامی کالا‌ها و خدمات شده است و نتیجه‌ای جز افزایش نرخ تورم ندارد.
در حالی که بازار ارز در یک هفته اخیر دچار آشفتگی شده است و بسیاری از فعالان بازار از افزایش هزینه‌های تولید و قیمت مواد اولیه وارداتی اظهار نگرانی می‌کنند و مردم از گرانی کالا‌ها و خدمات گله‌مندند، معاون اول رئیس‌جمهور به تجربه خوب خود در دولت اصلاحات در دهه‌های ۷۰ و ۸۰ اشاره و از سیاست اخیر وزارت اقتصاد و تک‌نرخی‌شدن ارز دفاع می‌کند! صبح دیروز محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور در همایشی با عنوان «همایش مسئولان روابط عمومی دستگاه‌های اجرایی» که ضرورت برگزاری و هزینه‌های آن مشخص نیست، گفت: باید به جامعه جواب داده می‌شد که نوسانات و جهش‌های نرخ ارز به‌چه‌علت است، ما یک تجربه موفق در تک‌نرخی کردن ارز داشتیم و این کار یعنی سلامت اقتصاد و حذف رانت. ارزی که در خرید‌ها به حساب مردم گذاشته می‌شود، غیر از کالا‌های اساسی، ارز آزاد است.
وی اظهار داشت: اگر تولیدکننده و واردکننده ارز دیگری گرفته باشند، مابه‌التفاوتش به مردم داده نمی‌شود، ما در دولت اصلاحات تجربه موفقی در تک‌نرخی کردن ارز داشتیم و دولت بعدی نیز ارز تک‌نرخی را تا یکی‌دو سال ادامه داد، این سیاست را به‌طور جد دنبال می‌کنیم.
این اظهارات معاون اول رئیس‌جمهور در حالی است که شرایط اقتصاد ایران در ۱۴۰۳ زمین تا آسمان با دهه‌های ۷۰ و ۸۰ تفاوت دارد! مشخصاً شرایط اقتصاد ایران در دهه ۹۰ خصوصاً از سال‌های ۱۳۹۶-۱۳۹۷ به بعد و با تشدید تحریم‌ها به‌هیچ‌وجه همانند شرایط قبلی نیست. دو تجربه تک‌نرخ‌سازی در سال‌های ۱۳۹۷ و ۱۴۰۱ به‌وضوح نشان می‌دهد هر بار اجرای این سیاست، جز تحمیل تورم سنگین و در نهایت عقب‌نشینی از سیاست تک‌نرخ‌سازی برای اقتصاد به‌بار نیاورده است.
صاحبنظران معتقدند مکانیسم فرایند رشد نرخ ارز بازار آزاد به این شکل است که وقتی نرخ رسمی به نرخ بازار آزاد می‌رسد، صادرکننده به‌دلیل ریسک فروش ارز صادراتی به قاچاقچی از این امر امتناع می‌کند و ترجیح می‌دهد ارز خود را در سامانه‌های رسمی بفروشد. در این شرایط قاچاقچیان و دیگر فعالان بازار آزاد افزایش پیدا و به‌دلیل دسترسی به نقدینگی بیشتر، نرخ‌های بالاتری را به صادرکنندگان غیرنفتی و دیگر عرضه‌کنندگان ارز غیرنفتی پیشنهاد می‌کنند و به این ترتیب مجدداً نرخ بازار غیررسمی را بالاتر می‌برند و جذابیت این بازار برای صادرکنندگان بالاتر می‌رود. به‌دنبال این رویه مجدداً تمامی نرخ‌ها رشد می‌کند و این سیکل تکرارشونده حدود چهار دهه است در اقتصاد ایران تکرار شده است، بنابراین تا زمانی که تقاضای قاچاق در بازار غیررسمی جولان بدهد، هیچ‌گاه امکان تک‌نرخ‌سازی ارز روی نرخ بازار آزاد وجود نخواهد داشت، در واقع در چنین شرایطی که سیاستگذار هرچه به‌دنبال نرخ ارز غیررسمی می‌رود این نرخ با کوچک‌ترین شوکی بالا و بالاتر می‌رود و اقتصاد در یک عدم‌تعادل بزرگ قرار می‌گیرد، مجبور به تثبیت یک نرخ رسمی برای ارز می‌شود.
اقداماتی مانند استیضاح در اوج بحران قیمت ارز، خطاست
به گزارش ایسنا، محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی دیروز مجلس در نطق پیش از دستور خود، با بیان اینکه مسئله بی‌ثباتی در قیمت ارز غیرقابل حل نیست، گفت: تا زمانی که جلسات نظارتی در سطوح مختلف مجلس و پیگیری‌ها در جلسات هماهنگی بین قوا به بن‌بست نرسد، اقداماتی مانند استیضاح در اوج بحران قیمت ارز، خطاست.
رئیس مجلس در ادامه بیان کرد: این روز‌ها افزایش لجام‌گسیخته قیمت ارز لطمه زیادی به زندگی مردم وارد کرده است. متأسفانه اقتصاد ایران سال‌های سال است پیوند مستقیمی با قیمت ارز پیدا کرده است. آنچه امروز می‌بینیم، تکرار چرخه قدیمی افزایش ناگهانی و سرسام آور قیمت ارز بعد از مدتی ثبات است که بار‌ها آن را دیده‌ایم ولی هیچ‌گاه تصمیم نگرفته‌ایم آن را به صورت ریشه‌ای حل کنیم.
قالیباف گفت: مجلس با تکیه بر تجربیات موفق دیگر کشور‌ها با تصویب قانون بانک مرکزی، اقتدار بانک مرکزی را در خصوص سیاست‌های پولی و ارزی ارتقا داد. ماده۱۱ قانون برنامه هفتم این نهاد را تنها مرجع سیاستگذاری و تصمیم‌گیری در زمینه ارز می‌داند و تمام اختیارات لازم را به او عطا کرده و سرپیچی از تصمیمات بانک مرکزی برای تمام دستگاه‌ها و نیز بخش خصوصی جرم است، بنابراین دولت و بانک مرکزی هیچ خلأ قانونی برای مدیریت و اتخاذ تصمیمات لازم جهت ثبات بخشی به بازار ارز ندارند. وی بیان کرد: همچنین در جلسه سران قوا بحث ارز مورد بررسی قرار گرفت و مقرر شد در شورای هماهنگی اقتصادی سران قوا در روز چهارشنبه موضوعات پیگیری و عملیاتی شود. ماحصل این جلسات و پیگیری‌ها این است که مسئله بی‌ثباتی در بازار ارز و مهار قیمت آن یک امر غیرقابل حل نیست، چنانکه بسیاری از کشور‌ها دارای شرایط مشابه کشور ما از این مشکل عبور کرده‌اند، منتها این امر نیازمند یک بسته جامع سیاستی و برنامه جامع اقدام است که طی آن هم محدودیت‌های ارزی و هم ظرفیت‌های موجود جهت افزایش عرضه ارز و نیز نحوه مدیریت منابع ارزی دیده شده باشد.
وی افزود: اعتماد به مردم و جلب مشارکت آنها، حذف نرخ‌های رانتی، تسهیل ورود ارز به شبکه اقتصادی کشور، حمایت از صادرکنندگان خرد و کلان، توجه به بازار غیررسمی در برنامه‌ریزی‌ها، کاهش سفته‌بازی در بازار ارز با استفاده از ابزار‌های اقتصادی، انتشار اوراق ارزی برای خروج ارز از اقتصاد، الزام سازمان‌ها و شرکت‌های دولتی و شبه‌دولتی به رعایت قانون در کنار پیوست رسانه‌ای و مدیریت فضای مجازی بخشی از اقدامات این بسته ارزی است که می‌تواند به مدیریت ارز و ثبات بخشی به بازار ارز منجر شود. به رغم این پیگیری‌ها که مجلس بدون جنجال‌آفرینی، اما مؤثر انجام داد، متأسفانه عده‌ای با نگاه سیاسی از مطالبه بحق مردم استفاده نادرست می‌کنند تا مجلس را وادار به اخذ تصمیماتی کنند که نتیجه‌اش بی‌متولی‌شدن کنترل قیمت ارز است. مجلس هیچ‌گاه چنین تصمیماتی نخواهد گرفت که باعث رهاشدگی قیمت ارز شود.
قالیباف تأکید کرد: همه و مخصوصاً نیرو‌های انقلابی باید به این امر توجه داشته باشند که مردم فقط و فقط دنبال کنترل قیمت ارز هستند و تا زمانی که جلسات نظارتی در سطوح مختلف مجلس و پیگیری‌ها در جلسات هماهنگی بین قوا به بن‌بست نرسد، اقداماتی مانند استیضاح در اوج بحران قیمت ارز، خطاست. چنین تصمیمی هر چند ممکن است برای مجلس آورده سیاسی بیاورد، اما آنچه در عمل اتفاق می‌افتد، لطمه به اقتصاد و زندگی مردم است چراکه بازار ارز را برای چندماه بی‌متولی می‌کند و مسئولان اجرایی توجیه کافی برای رها کردن قیمت ارز پیدا خواهند کرد.
رئیس مجلس اضافه کرد: در حالی که دشمنان ایران از هر فرصتی برای ضربه زدن به اقتصاد کشور استفاده می‌کنند، بازار ارز به تصمیمات شجاعانه، مدبرانه و آگاهانه نیاز دارد، بنابراین طبیعی است که وارد‌شدن به فرایند استیضاح در مقطع فعلی خلاف منافع مردم است و فقط یک اقدام نمایشی و سیاسی محسوب می‌شود، البته مجلس از حق خود در صورت نیاز و در شرایطی که اوضاع اصلاح نشود و راه دیگری باقی نمانده باشد، استفاده خواهد کرد.
هشدار نمایندگان به رئیس‌جمهور و وزیر اقتصاد
در جلسه علنی روز گذشته مجلس بیش از هشت نماینده در تذکراتی جداگانه خواستار استیضاح وزیر اقتصاد شدند و ادامه روند صعودی نرخ ارز را به معنای خالی‌شدن سفره مردم دانستند.
به گزارش فارس، فرهاد طهماسبی در تذکری نسبت به وضعیت نامناسب معیشتی مردم به دلیل عملکرد نامناسب تیم اقتصادی دولت انتقاد کرد و گفت: افزایش مداوم قیمت ارز معیشت مردم را به شدت در تنگنا قرار داده و قدرت خرید آنها را کاهش داده است، همچنین نارضایتی‌های مردم از نحوه تأمین معاش به دلیل خاموشی‌های پی در پی کارخانجات و موتور‌های کشاورزی افزایش پیدا کرده و این مسئله نگران‌کننده شده است.
وی افزود: همچنین ناترازی در عرصه انرژی برای قشر کشاورز و کارگر که در واحد‌های صنعتی و کشاورزی امرار معاش می‌کنند، به شدت فلاکت‌بار شده است و قابل توضیح نیست و وزرای مربوط نیز پاسخ روشن و قانع‌کننده‌ای به مردم و کمیسیون‌های مجلس نمی‌دهند. قطع مکرر برق باعث زیان انباشته در واحد‌های صنعتی شده است که صاحبان صنایع قادر به پاسخگویی به درخواست‌های کارگران خود نیستند و بدهی‌ها به دستگاه‌های خدمات‌رسان نیز روزبه‌روز انباشته‌تر می‌شود، به‌ویژه دستگاه‌های بهداشتی و درمانی و تأمین اجتماعی.
شیخی‌زاده: وزیر اقتصاد بعد از گذشت ۴ ماه چه برنامه‌ای برای حفظ ارزش پول ملی دارد
شیخی‌زاده نیز در جلسه علنی در تذکر شفاهی خود خطاب به دولت به ویژه تیم اقتصادی دولت گفت: آقای رئیس‌جمهور افزایش بی‌رویه نرخ ارز به ویژه دلار در ماه‌های اخیر فشار مضاعفی را بر معیشت مردم وارد کرده و موجب تشدید مشکلات اقتصادی بسیاری از خانوار‌ها شده است. افزایش قیمت کالا‌های اساسی و کاهش قدرت خرید مردم و گسترش شکاف طبقاتی از جمله پیامد‌های مستقیم این نوسانات ارزی است.
وی تأکید کرد: آقای رئیس‌جمهور، دولت شما به ویژه وزیر اقتصاد شما چه برنامه‌ای برای حمایت از اقشار آسیب‌پذیر جامعه دارد، چه برنامه‌ای برای کاهش آثار سوء نوسانات ارزی بر معیشت مردم دارد. آقای وزیر روی چه حسابی فرمایش کردند این نرخ کنونی دلار با این همه افزایش باز هم پایین است. آقای وزیر با گذشت چهار ماه از حضورشان چه اقدامی برای حفظ ارزش پول ملی انجام داده است.
دولت به جای کاهش فشار اقتصادی بر مردم به دوگانه‌سازی‌های جعلی و دستاوردسازی‌های بی‌ربط روی آورده است
علی خضریان، نماینده تهران نیز در تذکری در رابطه با پروژه گران‌سازی ارز و دیگر اقلام ضروری زندگی مردم گفت: گران‌سازی ارز این روز‌ها فشار اقتصادی را بر سطح اقشار ضعیف و متوسط جامعه فزونی داده است. در چنین شرایطی دولت به جای رفع مشکلات اساسی مردم به دوگانه‌سازی‌های جعلی و دستاوردسازی‌های بی‌ربط روی آورده که حتماً باید این تذکر جدی را از مجلس بشنود.
وی خطاب به رئیس‌جمهور گفت: آقای پزشکیان! اقتصاد و معیشت از جمله مسائل اصلی مردم قلمداد می‌شود و مردم با هر دیدگاه و سلیقه‌ای که باشند، به دنبال این موضوع هستند، بنابراین راه برون‌رفت این موضوع را هم همه ما می‌دانیم که در داخل و در سلامت اقتصادی و باور به ظرفیت‌های داخلی موجود است و باید تلاش کنیم این اتفاق رقم بخورد.
خضریان ادامه داد: شرایطی که فعلاً در دولت شما حاکم شده است، برخلاف آنکه اعلام می‌کنید «از همه ظرفیت‌های کشور استفاده خواهید کرد»، به سمت سیاست‌زدگی به جای به‌کارگیری حلقه متخصصان و دلسوزان واقعی کشور است که باید این حلقه بسته، جهت خدمتگزاری و طرح ایده‌های رو به جلو باز شود.
وی ادامه داد: به صراحت عرض می‌کنم ادامه شرایط فعلی به هیچ وجه امکانپذیر نیست و مجلس نمی‌تواند نظاره‌گر محض پروژه خطرناک مسدود‌سازی و گران‌سازی‌ای که از سوی همکاران شما در دولت در حال رقم خوردن است، باشد.
source