به گزارش خبرنگار پرشین خودرو، خودرو در ایران فراتر از یک وسیله نقلیه و اغلب به مثابه سرمایه تلقی می‌شود. به همین علت، افت قیمت خودرو در تصادف باعث کاهش ارزش خرید آن به عنوان ماشین دست دوم می‌گردد و به مالک ضرر می‌رساند.

در زمان بروز تصادف، برخی از خسارات وارده به خودرو مانند آسیب‌های بدنه یا فنی، کاملاً مشهود بوده و روال جبران آن‌ها از طریق بیمه یا مقصر حادثه صورت می‌پذیرد. با این حال، خسارت افت قیمت خودرو اگرچه به چشم دیده نمی‌شود، اما ممکن است به طور قابل توجهی از ارزش این سرمایه بکاهد. حتی اگر خودرو پس از تعمیر به ظاهر اولیه خود بازگردد، سابقه تصادف همواره به عنوان یک عامل کاهنده قیمت در هنگام فروش مطرح خواهد بود.

در این گزارش نحوه کارشناسی افت قیمت خودرو ۱۴۰۴ و عوامل مؤثر بر کاهش قیمت ناشی از خسارت را بررسی می‌کنیم و شرح می‌دهیم که چطور می‌توان برای مطالبه این خسارت، دادخواست رسمی ثبت کرد.

نحوه انجام کارشناسی افت قیمت خودرو در تصادف

برای تعیین افت قیمت خودرو در تصادف معمولاً کارشناس رسمی یا ارزیاب بیمه خودرو را بازرسی می‌کند. کارشناسان رسمی دادگستری خودرو عواملی مانند نوع و مدل ماشین، سال ساخت، وضعیت فنی و خسارت‌های وارد شده را بررسی کرده و ارزش واقعی خودرو را برآورد می‌کنند.

طبق دستورالعمل جدید (ابلاغ آذر ۱۴۰۳)، ارزش بازار قبل از تصادف خودرو توسط کارشناسان رسمی، ارزیابان مستقل و مؤسسه بیمه تعیین می‌شود. محاسبه افت قیمت خودرو جداگانه انجام گرفته و به خسارت بدنه اضافه می‌شود. به عبارت دیگر، کارشناس اول هزینه تعمیر بدنه را و سپس مبلغ افت قیمت ناشی از حادثه را تعیین می‌کند.

بیشتر بخوانید: اعتراض به پیامک کشف حجاب در خودرو به صورت آنلاین و حضوری در ۱۴۰۴ + چطور به پیامک کشف حجاب اعتراض کنیم؟

روند کارشناسی و محاسبه افت قیمت خودرو

 ابتدا باید مدارک حادثه مثل کروکی تصادف و گزارش پلیس به کارشناس ارائه شود. کارشناس برای محاسبه دقیق خسارت افت قیمت خودرو، نیاز به گزارش پلیس و کروکی (یا صورت‌جلسه راهنمایی)، گواهی شماره و پلاک خودرو، کارت ماشین و مدارک شناسایی مالک دارد. در عمل، مالک خودرو با در دست داشتن این مدارک به واحد کارشناسی در بیمه یا دفاتر کارشناسان رسمی مراجعه می‌کند. کارشناسان پس از بازدید فنی و ظاهری خودرو و مستندسازی میزان آسیب و قطعات تعویض یا رنگ شده، از جداول و فرمول‌های بیمه مرکزی برای تعیین درصد افت هر قطعه استفاده می‌کنند.

نتیجه کار، یک گزارش کارشناسی رسمی است که در آن رقم دقیق خسارت افت قیمت خودرو در تصادف محاسبه شده است. این گزارش، چنانچه پرونده به مراجع قضایی برسد، به‌عنوان مستند قانونی معتبر محسوب می‌شود.

چه عواملی بر افت قیمت خودرو در تصادف اثر می‌گذارند؟

افت قیمت خودرو در تصادف به عوامل متعددی بستگی دارد. از جمله مهم‌ترین موارد تأثیرگذار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• محل و شدت آسیب: آسیب دیدن بخش‌های اصلی و باربر خودرو (مانند شاسی، ستون‌ها و سقف) افت قیمت بسیار بیشتری ایجاد می‌کند؛ در حالی که آسیب به قطعات فرعی (مانند سپر یا چراغ) معمولاً تأثیر کمتری دارد. شدت تصادف نیز هرچه بیشتر باشد، افت ارزش خودرو به‌طرز محسوسی افزایش می‌یابد.
  • اگر آسیب وارده به بخش‌هایی از خودرو باشد که اتصال آن‌ها به بدنه با پیچ و مهره انجام شده (مانند درها یا گلگیرها)، این نوع صدمه معمولاً افتی معادل ۴ درصد در ارزش خودرو ایجاد می‌کند.
  • اگر سقف خودرو در جریان تصادف آسیب ببیند، طبق ارزیابی‌های کارشناسی، این بخش ممکن است تا ۱۰ درصد از ارزش خودرو بکاهد.
  • در مواردی که شدت خسارت بالا باشد و تمام بدنه خودرو نیاز به رنگ‌آمیزی داشته باشد، محاسبه افت قیمت خودرو نشان می‌دهد که افتی تا ۶۰ درصد در ارزش کلی خودرو قابل تصور خواهد بود.
• سن و سال خودرو: خودروهای جدیدتر و کم‌کارکرد حساسیت بیشتری دارند، چرا که خریداران بازار به مدل‌های نو علاقه‌مندترند؛ بنابراین اگر خودرویی قدیمی‌تر باشد، افت قیمت آن معمولاً بیشتر می‌شود. (قابل ذکر است طبق مقررات جدید، خودروهای بالای ۱۰ سال اصلاً مشمول افت قیمت قانونی نمی‌شوند.)
• تعویض یا رنگ‌شدگی قطعات: تعویض قطعات بدنه و رنگ‌شدگی (به‌خصوص در قسمت‌های باربر) افت قیمت چشمگیری دارد؛ برای درک بهتر می‌توانید این موارد را درنظر بگیرید.
  •  رنگ‌شدگی گلگیر ۲ تا ۳ درصد افت قیمت؛
  • رنگ‌شدگی کاپوت ۳ تا ۴ درصد افت قیمت؛
  • رنگ شدگی درب‌ها ۳ تا ۴ درصد افت قیمت
  • رنگ‌شدگی صندوق ۳٫۵ تا ۴٫۵ درصد افت قیمت.

• میزان کارکرد و وضعیت فنی: هرچه کیلومتر کارکرد خودرو بیشتر باشد یا مشکلات فنی (موتور، گیربکس و …) داشته باشد، افت قیمت بالاتری اتفاق می‌افتد؛ خودروهای با کارکرد بالا و مشکلات فنی در نگاه خریداران ارزش کمتری خواهند داشت.

• مدل و برند خودرو: خودروهای وارداتی یا لوکس (غیرمتعارف) معمولاً افت قیمت متفاوتی نسبت به خودروهای پرمصرف و متعارف تجربه می‌کنند. مدل‌های به‌روزتر و پرطرفدار افت کمتری دارند و مدل‌های قدیمی‌تر و ماشین‌های ایرانی افت قیمت بیشتری خواهند دید.
• سایر عوامل بازار: عواملی مانند رنگ و تمیزی ظاهری، امکانات و آپشن‌ها، شرایط کابین داخلی، و حتی رنگ بدنه (رنگ‌های خاص ممکن است بازار محدودتری داشته باشند) نیز می‌توانند در قیمت نهایی مؤثر باشند. علاوه بر این، سابقه تصادف قبلی خودرو نیز مؤثر است؛ مثلاً اگر قطعه‌ای پیش‌تر خسارت جدی دیده باشد، معمولاً در محاسبه افت قیمت جدید برای آن بخش، جبران جداگانه در نظر گرفته نخواهد شد.

فرمول محاسبه افت قیمت خودرو ۱۴۰۴

بیمه مرکزی در سال ۱۴۰۴ فرمول زیر را برای محاسبه میزان افت قیمت وسایل نقلیه اعلام کرده است.

افت قیمت = (ارزش ماشین × ضریب تصادف × ضریب سن / ۴۰۰)

ضریب سن و ضریب تصادف را می‌توانید در جدول‌های زیر مشاهده کنید.

جدول زیر نیز مربوط به ضریب تصادف است. بر اساس داده‌های این جدول افت قیمت خودرو می‌توانید طبق فرمول، میزان خسارت وارده را محاسبه کنید.

شرایط و مراحل ثبت دادخواست افت قیمت خودرو

پس از کارشناسی و محاسبه افت قیمت، در صورتی که مقصر حادثه یا بیمه‌گر حاضر به پرداخت این خسارت نباشد، می‌توان با تنظیم دادخواست قضایی اقدام کرد.

برای مطالبه خسارت مالی (از جمله افت قیمت خودرو) معمولاً حداکثر ۵ روز پس از تصادف فرصت دارید که به مراکز قانونی مراجعه کنید. با این حال، اصولاً محدودیت زمانی مشخصی در قانون برای شکایت افت قیمت وجود ندارد، اما بهتر است قبل از تعمیر خودرو و تا زمانی که آسیب‌ها قابل‌اثبات هستند، اقدام کنید.

از ابتدای دی ۱۴۰۳، طبق قانون جدید، بیمه شخص ثالث موظف به پرداخت خسارت افت قیمت (تا سقف ۲۰ درصد ارزش خودرو و برای خودروهای زیر ۱۰ سال ساخت) است. در صورتی که سقف تعهد بیمه کافی نباشد، مابه‌التفاوت را شخص راننده مقصر باید جبران کند. اگر بیمه بدنه خودرو داشته باشید، می‌توانید از پوشش مربوطه هم استفاده کنید. اما در صورت عدم همکاری بیمه‌گر یا راننده مقصر، تنها راه قانونی، مراجعه به شورای حل اختلاف یا دادگاه برای طرح دادخواست افت قیمت است.

نکته: اگر خسارت افت قیمت خودرو در تصادف کمتر از ۱۰۰ میلیون تومان باشد، احتمالاً درخواست شما به شورای حل اختلاف ارجاع داده خواده شد. به هر منوال، این فرایند زمان و هزینه زیادی می‌طلبد و خسارت پایینتر از صد میلیون احتمالاً ارزش ثبت دادخواست رسمی را نخواهد داشت. در این حالت توصیه می‌کنیم بکوشید تا با طرف مقصر به توافق برسید.

مدارک مورد نیاز برای ثبت دادخواست افت قیمت خودرو

هنگام ثبت دادخواست افت قیمت، باید مدارک دریافت خسارت افت قیمت زیر را ارائه بدهید:

• کروکی تصادف و گزارش حادثه
• کارشناسی بیمه شخص ثالث طرف مقابل
• بازدید ارزیاب بیمه از خودروی آسیب‌دیده
• مدارک شناسایی و گواهینامه رانندگی
• متن دادخواست افت قیمت خودرو

 ارائه تصویری از کارکرد خودرو و فاکتور خرید یا بیمه‌نامه نیز می‌تواند به اثبات ارزش اولیه کمک کند.

مراحل قضایی ثبت دادخواست افت قیمت خودرو بعداز تصادف

مراحل کلی طرح شکایت به شرح زیر است:

• ثبت شکایت: مالک یا زیان‌دیده به واحد «دفتر خدمات الکترونیک قضایی» مراجعه و دادخواست مطالبه افت قیمت را تنظیم و ثبت می‌کند.
• ارجاع به شورا یا دادگاه: پرونده پس از ثبت، به شورای حل اختلاف تخصصی یا دادگاه عمومی ارجاع می‌شود. (طبق قانون اگر مبلغ خسارت زیر صد میلیون تومان باشد، شورا رسیدگی می‌کند و اگر بیشتر باشد، پرونده به دادگاه ارجاع می‌شود.)
• ارزیابی کارشناس: شورای حل اختلاف یا دادگاه پس از بررسی اولیه، موضوع را جهت ارزیابی نهایی به یک کارشناس رسمی خودرو ارجاع می‌دهد. هزینه کارشناسی معمولاً به عهده شاکی است.
• اعلام نظریه کارشناسی: کارشناس رسمی پس از بازدید خودرو، مبنای محاسبه افت قیمت را گزارش می‌کند و مبلغ خسارت افت قیمت تعیین می‌شود. گزارش کارشناسی رسمیت قضایی دارد و ملاک تصمیم‌گیری قاضی است.
• صدور حکم: پس از اعلام نظر کارشناس، شاکی می‌تواند پرونده را ادامه داده و درخواست افت قیمت خودرو در دادگاه را پیگیری کند. در نهایت قاضی با توجه به گزارش کارشناس رسمی، حکم به پرداخت مبلغ افت قیمت تعیین‌شده از سوی مقصر می‌دهد.

نمونه دادخواست افت قیمت خودرو در تصادف

یک نمونه متن دادخواست دادخواست افت قیمت به شورای حل اختلاف را می‌توانید در زیر مشاهده نمایید.

خواهان (فرد خسارت دیده):

[نام و نام خانوادگی مالک خودرو]

فرزند: [نام پدر]

شماره ملی: [شماره ملی خواهان]

نشانی: [آدرس کامل محل سکونت]

شماره تماس: [تلفن همراه]

خوانده (مقصر حادثه)

[نام و نام خانوادگی راننده مقصر]

فرزند: [نام پدر خوانده]

شماره ملی: [شماره ملی خوانده]

نشانی: [آدرس کامل محل سکونت یا کار راننده مقصر]

(در صورت لزوم می‌توان شرکت بیمه را نیز به عنوان خوانده دوم اضافه نمود)

خواسته:

مطالبه خسارت ناشی از افت قیمت خودرو در تصادف به مبلغ [مثلاً ۱۵۰ میلیون تومان] به انضمام کلیه خسارات قانونی و دادرسی

دلایل و مستندات:

گزارش و کروکی رسمی پلیس راهور

نظریه کارشناس رسمی دادگستری در خصوص محاسبه افت قیمت خودرو

بیمه‌نامه شخص ثالث و بدنه

تصویر کارت خودرو، برگ سبز، سند مالکیت

گواهی پرداخت خسارت بدنه (در صورت وجود)

تصاویر مربوط به خسارت وارده و رنگ‌شدگی خودرو

سایر مدارک مرتبط (فاکتور تعمیرگاه، کارکرد خودرو و…)

شرح دادخواست:

احتراماً به استحضار می‌رساند:

در تاریخ [مثلاً ۱۴۰۴/۰۲/۱۰] در اثر بی‌احتیاطی و عدم رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی توسط خوانده، خودروی اینجانب با مشخصات [ذکر مدل، شماره پلاک، رنگ و سایر ویژگی‌ها] دچار سانحه شد و با توجه به کروکی رسمی پلیس، تقصیر حادثه به‌طور کامل متوجه خوانده است.

خودروی اینجانب علی‌رغم تعمیر، به دلیل آسیب به [مثلاً گلگیر، درب جلو، و کاپوت] و رنگ‌شدگی، دچار کاهش ارزش در بازار شده است. به همین منظور، با مراجعه به کارشناس رسمی دادگستری، مبلغ دقیق خسارت افت قیمت خودرو محاسبه و در نظریه شماره [شماره نظریه] به میزان [مثلاً ۰۰۰/۰۰۰/۵۰۰/۱ ریال] تعیین گردیده است.

با توجه به اینکه این خسارت از سوی خوانده یا شرکت بیمه پرداخت نشده است، اینجانب ناگزیر از طرح دادخواست حاضر می‌باشم و تقاضای صدور حکم بر محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ مذکور به‌عنوان افت قیمت خودرو در تصادف به همراه کلیه هزینه‌های قانونی، دادرسی و کارشناسی را دارم.

با تقدیم احترام

[نام و نام خانوادگی خواهان]

امضاء

تاریخ: [مثلاً ۱۴۰۴/۰۳/۰۱]

در هر صورت، گزارش کارشناس رسمی دادگستری به‌عنوان مستند معتبر ارائه می‌شود.. طبق قانون جدید بیمه مرکزی، این خدمت (پرداخت افت قیمت) بدون افزایش حق بیمه ارائه خواهد شد تا نیازمندان به خسارت بتوانند حقوق خود را مطالبه کنند.

اگر سقف تعهد ثالث کافی نباشد یا بیمه ثالث وجود نداشته باشد، فرد زیان‌دیده می‌تواند از راننده مقصر در شورای حل اختلاف یا دادگاه مطالبه کند.

آیا شرکت‌های بیمه افت قیمت خودرو را پوشش می‌دهند؟

یکی از سوالات متداول مالکان خودرو این است که آیا بیمه، افت قیمت خودرو در تصادف را جبران می‌کند یا خیر؟ پاسخ به این سؤال بستگی به نوع بیمه‌نامه دارد. اگر میزان خسارت‌های مالی در یک حادثه از سقف تعهد بیمه شخص ثالث بیشتر باشد، صاحب خودرو می‌تواند با استفاده از بیمه بدنه، بخش باقی‌مانده خسارت را نیز جبران کند.

طبق ارقام تعیین‌شده برای افت قیمت خودرو ۱۴۰۴، تعهد مالی بیمه شخص ثالث برای سال آینده حداقل ۵۳ میلیون و ۳۳۳ هزار تومان و حداکثر یک میلیارد و ۶۶ میلیون تومان خواهد بود. اگر خسارت‌ها از این مبالغ تجاوز کنند یا افت قیمت خودرو در تصادف بیش از این مقدار باشد، بیمه بدنه می‌تواند کمک‌کننده باشد.

نکته مهم اینکه در زمان خرید بیمه بدنه، امکان افزودن پوشش اختصاصی برای افت قیمت خودرو وجود دارد. این پوشش به مالکان این امکان را می‌دهد که حتی افت ارزش بازار ناشی از تصادف را نیز از شرکت بیمه دریافت کنند.

جمع بندی

افت قیمت خودرو در تصادف یکی از مهم‌ترین تبعات مالی برای مالک خودروی آسیب‌دیده است که با وجود تعمیر و بازسازی کامل، ارزش واقعی خودرو در بازار کاهش می‌یابد. این کاهش ارزش به عوامل متعددی مانند نوع آسیب، محل ضربه، نیاز به رنگ‌آمیزی، تعویض قطعات اصلی، و حتی سابقه تصادف در استعلامات خریداران بستگی دارد.

محاسبه افت قیمت خودرو به‌صورت دقیق و فنی توسط کارشناسان رسمی دادگستری انجام می‌شود که با در نظر گرفتن شدت و محل خسارت، سال ساخت، کارکرد خودرو و برند آن، درصدی از ارزش روز خودرو را به‌عنوان افت قیمت مشخص می‌کنند. بسته به نوع آسیب، این افت ممکن است از چند درصد تا حتی بیش از ۵۰ درصد نیز برسد.

آگاهی و پیگیری دقیق حقوقی از سوی زیان‌دیده می‌تواند از تضییع حق وی جلوگیری کرده و امکان دریافت کامل خسارت افت قیمت خودرو را فراهم سازد./