1

یک گونه جدید از نهنگ‌های باستانی شناسایی شده که رازهایی مهم از نحوه شکار، درک محیط و رشد نخستین بستگان نهنگ‌های باله‌دار را آشکار می‌کند. این شکارچی جمع‌وجور با نام Janjucetus dullardi حدود ۲۶ میلیون سال پیش می‌زیسته و ترکیبی از چشمان بزرگ رو به جلو و دندان‌های برنده و تیغه‌ای داشته است.

این کشف، پنجره‌ای نادر به دوران تکامل اولیه نهنگ‌های باله‌دار باز می‌کند، زمانی بسیار پیش‌تر از آن‌که به غول‌های صافی‌خوار امروزی تبدیل شوند.

محل و روند کشف فسیل

دانشمندان مؤسسه تحقیقات موزه‌های ویکتوریا این گونه را از جمجمه ناقصی که در نزدیکی جان جوک در سرزمین واداورونگ در ساحل سرف ویکتوریا کشف شد، شناسایی کردند.

این فسیل در سال ۲۰۱۹ توسط یک ساکن محلی به نام راس دولارد پیدا شد و به موزه اهدا گردید. نام گونه نیز به افتخار او انتخاب شده است.

ویژگی‌های شکارچی کوچک با دندان‌های برنده

Janjucetus dullardi کمی بیش از دو متر طول داشته و هیچ شباهتی به نهنگ‌های آرام و عظیم امروزی نداشته است. پوزه کوتاه، چشمان بزرگ رو به جلو و دندان‌های تیز و برنده‌اش نشان می‌دهد که احتمالاً در آب‌های کم‌عمق و گرم، طعمه‌های چابک را تعقیب می‌کرده است.

این جانور به گروه مامالودونتیدها تعلق دارد؛ بستگان اولیه نهنگ‌ها که به دوره الیگوسن (حدود ۳۰ تا ۲۳ میلیون سال پیش) محدود می‌شوند. این سومین مامالودونتید کشف‌شده از ویکتوریا و چهارمین نمونه شناسایی‌شده در جهان است.

اهمیت حفظ هم‌زمان دندان و گوش داخلی

برخلاف بسیاری از یافته‌ها، این نمونه هم دندان‌های سالم و هم ساختار گوش داخلی را حفظ کرده است. این ویژگی‌ها برای درک نحوه تغذیه، شنوایی، حرکت و رفتار نهنگ‌های اولیه حیاتی هستند.

جمجمه ناقص این نهنگ شامل استخوان‌های گوش و دندان‌هاست. داستان کشف آن از یک پیاده‌روی ساحلی در ژوئن ۲۰۱۹ آغاز شد. دولارد پس از درک اهمیت آن، فسیل را به موزه تحویل داد تا متخصصان با دقت آن را آماده‌سازی و مطالعه کنند.

بررسی شنوایی و حواس نهنگ باستانی

اسکن‌های MicroCT مسیرهای داخلی ناحیه گوش، از جمله حلزون گوش را نقشه‌برداری کردند. این ساختارهای ظریف به دانشمندان کمک می‌کند تا دامنه شنوایی و نحوه پردازش صدا را بازسازی کنند.

در شکارچیان، سرنخ‌های شنیداری برای جهت‌یابی، شناسایی طعمه و برقراری ارتباط بسیار مهم‌اند. این یافته داده‌های تازه‌ای از نحوه درک محیط توسط بستگان اولیه نهنگ‌های باله‌دار ارائه می‌دهد.

ویژگی‌های جوان و شکارچی بودن

بررسی‌ها نشان می‌دهد نمونه کشف‌شده یک نهنگ جوان به طول کمی بیش از دو متر بوده است. آناتومی آن نشان‌دهنده شکار سریع و بصری‌محور بوده، نه صافی‌خواری. چشمان بزرگ بیانگر تکیه زیاد بر بینایی و دندان‌های برنده نشانه گرفتن و بریدن طعمه است.

به گفته روایرید دانکن، دانشجوی دکترا و نویسنده اصلی تحقیق:

«این اساساً یک نهنگ کوچک با چشمان بزرگ و دهانی پر از دندان‌های تیز و برنده است. نسخه‌ای شبیه کوسه از نهنگ باله‌دار را تصور کنید – کوچک و ظاهراً بامزه، اما اصلاً بی‌آزار نیست!»

اقیانوس‌های گرم و تکامل نهنگ‌ها

این فسیل از سازند جان جوک به دست آمده که در دوره‌ای از گرمایش جهانی و افزایش سطح دریا شکل گرفته است. جنوب استرالیا در حال تبدیل شدن به یکی از مهم‌ترین مناطق مطالعه تکامل اولیه نهنگ‌هاست.

کشف‌های مکرر در این منطقه تصویری از آزمایش‌ها و تغییرات آناتومیکی نهنگ‌ها ارائه می‌دهد. همچنین بررسی این فسیل‌ها نشان می‌دهد که چگونه نهنگ‌ها در اقیانوس‌های گرم‌تر گذشته سازگار شده‌اند و این می‌تواند به درک تغییرات آینده حیات دریایی در برابر گرمایش کمک کند.

نقش کشف در پژوهش‌های تکاملی

هر فسیل جدید می‌تواند پرسش‌های قدیمی تکاملی را بازتعریف کند، به‌ویژه اگر ساختارهای نادری مانند گوش داخلی را حفظ کرده باشد.

به گفته لینلی کراسول، مدیر موزه‌های ویکتوریا:

«این یافته‌ها نشان می‌دهد که مجموعه‌های ما چگونه می‌توانند داستان‌هایی را بازگو کنند که درک ما از زندگی روی زمین را تغییر می‌دهد. کشفیاتی مانند Janjucetus dullardi فقط درباره گذشته نیستند، بلکه آینده علم را نیز شکل می‌دهند.»

تیم‌های تحقیقاتی همچنان سواحل ویکتوریا را کاوش کرده و نمونه‌های قدیمی موجود در مجموعه‌های موزه را با ابزارها و پرسش‌های جدید بررسی می‌کنند. بدون شک فسیل‌های بیشتری در انتظار کشف یا حتی درون کشوهای ذخیره هستند؛ فسیل‌هایی که می‌توانند داستان تکامل کوچک‌ترین شکارچیان دندان‌تیز تا بزرگ‌ترین جانوران تاریخ زمین را کامل‌تر کنند.

جمع‌بندی

کشف Janjucetus dullardi نه تنها شکاف مهمی در تاریخ تکامل نهنگ‌ها را پر می‌کند، بلکه نشان می‌دهد که جنوب استرالیا یک گنجینه طبیعی برای مطالعه تکامل این موجودات شگفت‌انگیز است. این فسیل، ترکیب بی‌نظیری از ویژگی‌های بینایی و شنوایی را در کنار دندان‌های برنده ارائه می‌دهد که دید تازه‌ای به زندگی شکارچیان دریایی باستانی می‌دهد.