1

طبیعت حتی در جاهایی که گمان می‌کنیم به‌خوبی می‌شناسیم، هنوز هم می‌تواند ما را شگفت‌زده کند. حیات وحش اروپا قرن‌ها مورد مطالعه قرار گرفته، اما برخی گونه‌ها توانسته‌اند در دید عموم پنهان باقی بمانند. یکی از این نمونه‌ها، Carcina ingridmariae است؛ شب‌پره‌ای درخشان و رنگارنگ که بیش از یک قرن هویت واقعی آن ناشناخته مانده بود.

شناسایی گونه جدید پس از ۱۰۰ سال

کار پژوهشی در اتریش

دکتر پیتر هوئمر از موزه ایالتی تیرول (Ferdinandeum) در اینسبروک اتریش، تیمی را رهبری کرد که این گونه جدید را توصیف کرد.

برای بیش از یک قرن تصور می‌شد این شب‌پره همان گونه Carcina quercana (شناسایی‌شده در سال ۱۷۷۵) است. هر دو گونه دارای رنگ‌های زنده صورتی و زرد هستند و شباهت ظاهری زیادشان باعث شد گونه جدید در مجموعه‌ها و مشاهدات میدانی ناشناخته باقی بماند.

تاریخچه طبقه‌بندی

C. quercana همیشه به‌عنوان گونه‌ای آسان برای شناسایی شناخته می‌شد، حتی تصویر آن روی جلد کتاب‌های شناسایی هم چاپ شده است.
این گونه در طول تاریخ طبقه‌بندی خود، به خانواده‌های مختلفی منتقل شد تا اینکه در نهایت اکثر دانشمندان توافق کردند آن را در خانواده Peleopodidae قرار دهند. با این حال، کشف اخیر نشان داد که هنوز هم شگفتی‌های تازه در این گروه وجود دارد.

تأیید گونه جدید با DNA

کدگذاری DNA

اولین سرنخ‌ها از پروژه‌های بررسی شب‌پره‌ها در یونان به‌دست آمد. آزمایش‌های DNA barcoding نشان داد که بین گونه جدید C. ingridmariae و C. quercana بیش از ۶٫۵٪ اختلاف ژنتیکی وجود دارد؛ رقمی بسیار فراتر از محدوده یک گونه واحد.

تفاوت‌های ظاهری

• نرها: اغلب بال‌های نارنجی-قهوه‌ای روشن‌تر با نقش‌ونگار کمتر دارند. ساختار دستگاه تناسلی آن‌ها با یک gnathos باریک‌تر و شکل متفاوت cucullus متمایز است.
• ماده‌ها: دارای antrum لوله‌ای و پهن هستند که تفاوت آشکاری نسبت به گونه مشابه نشان می‌دهد.

این ویژگی‌ها در کنار داده‌های ژنتیکی تأیید می‌کنند که این شب‌پره یک گونه مستقل است.

زیستگاه و پراکنش

چرخه زندگی

• لاروها احتمالاً از چند گونه بلوط مانند Quercus trojana، Q. coccifera و Q. ilex تغذیه می‌کنند.
• شواهد از قبرس شمالی نشان می‌دهد که این شب‌پره حتی در مناطقی بدون درخت بلوط نیز یافت می‌شود؛ بنابراین میزبان‌های لارو می‌توانند متنوع‌تر از آنچه تصور می‌شد باشند.
• لاروها احتمالا تارهای نقره‌ای و تختی در زیر برگ‌ها می‌سازند. شفیره‌سازی نیز احتمالاً بین دو برگ به هم تنیده اتفاق می‌افتد.

پراکنش جغرافیایی

• زیستگاه‌ها: از مناطق ساحلی تا دامنه کوه‌ها تا ارتفاع ۱۵۰۰ متری.
• دوره پرواز: اوایل مه تا اواخر ژوئن، و سپس از اواسط اوت تا اوایل اکتبر.
• کشورهای دارای جمعیت تأییدشده: یونان، کرواسی، قبرس و ترکیه.
• شواهد قوی از حضور احتمالی در: لبنان، اسراییل، گرجستان و آذربایجان.

یادآوری: در متن به اسراییل اشاره شده است.

از آنجا که این گونه شباهت ظاهری زیادی با C. quercana دارد، تشخیص آن تنها بر اساس مشاهده میدانی ممکن نیست. در مناطقی که محدوده پراکنش دو گونه با هم همپوشانی دارد، محققان باید از آنالیز DNA یا بررسی دقیق ساختار دستگاه تناسلی استفاده کنند.

نام‌گذاری شخصی

دکتر هوئمر تصمیم گرفت این گونه جدید را به افتخار همسرش نام‌گذاری کند. او در چهلمین سالگرد ازدواجشان این موضوع را اعلام کرد و گفت:

«این بدون شک زیباترین گونه‌ای است که در طول دوران کاری علمی‌ام با آن روبه‌رو شده‌ام، بنابراین برایم بدیهی بود که باید نام او را بر آن بگذارم.»

این نام‌گذاری بعدی شخصی و ماندگار به این کشف علمی بخشید.

اهمیت کشف

کشف C. ingridmariae نشان داد که حتی گونه‌های رنگارنگ و متمایز نیز ممکن است سال‌ها از دید دانشمندان پنهان بمانند.

اهمیت علمی

• بسیاری از شب‌پره‌های کشف‌شده با کمک DNA در اروپا، کوچک و کمرنگ هستند.
• کشف گونه‌ای روشن و زنده که در میان یک گونه شناخته‌شده پنهان بوده، اتفاقی نادر محسوب می‌شود.
• این کشف نشان داد که ترکیب بررسی ژنتیکی گسترده و آناتومی سنتی می‌تواند درک ما از تنوع زیستی را تغییر دهد.

به گفته دکتر هوئمر، حتی در مناظری که برایمان آشنا هستند، ممکن است گونه‌هایی وجود داشته باشند که نسل‌ها از دید ما پنهان مانده‌اند.

نتیجه‌گیری

مطالعه و معرفی گونه Carcina ingridmariae که در مجله Alpine Entomology منتشر شد، گواهی است بر اینکه هنوز هم شگفتی‌های طبیعت در انتظار کشف شدن هستند.