1

گروهی از برترین کارشناسان اقیانوس‌ها گزارشی منتشر کرده‌اند که مفهوم ماهیگیری پایدار را بازتعریف کرده و ۱۱ «قانون طلایی» ارائه می‌دهد که رویکرد معیوب کنونی در مدیریت شیلات را به چالش می‌کشد.

این گزارش که کمی قبل از «هفته اقیانوس بروکسل» و پیش از «کنفرانس اقیانوس سازمان ملل» در نیس منتشر شده، با هدف متوقف کردن تخریب مداوم اقیانوس‌ها توسط ماهیگیری و اطمینان از بازسازی جمعیت‌های فراوان ماهی برای حفظ نسل‌های آینده است.

اصول راهنمای ماهیگیری پایدار

این قوانین در زمانی معرفی می‌شوند که دانشمندان به شدت ارزیابی خود از سلامت اقیانوس‌ها را کاهش داده‌اند. اصول راهنمای این قوانین قصد دارند نحوه مدیریت بهره‌برداری از اقیانوس‌ها را به‌طور اساسی تغییر دهند.

طبق اولین اصل راهنما، ماهیگیری باید تأثیرات خود بر گونه‌های دریایی و زیستگاه‌ها را به حداقل برساند، با تغییرات اقلیمی سازگار شود و به بازسازی زندگی دریایی که کاهش یافته کمک کند.

علاوه بر این، ماهیگیری باید سلامت، رفاه و تاب‌آوری جوامع، به‌ویژه آسیب‌پذیرترین افراد را حمایت کند، نه اینکه تنها به نفع شرکت‌هایی باشد که سودها را به جیب صاحبان و سهامداران می‌ریزند، در حالی که دیگران هزینه‌ها را تحمل می‌کنند.

چشم‌انداز جدیدی از ماهیگیری پایدار

پژوهشگران امیدوارند کار آنها مبنایی برای اصلاح کامل سوءمدیریت فعلی بزرگ‌ترین منبع مشترک زمین – اقیانوس – باشد.

دانشمندان از سیاست‌گذاران، خرده‌فروشان، ماهیگیران و رهبران صنعت می‌خواهند تا این چشم‌انداز جدید را بپذیرند و به اجرای این اصلاحات متعهد شوند.

امروزه، ماهیگیری به‌طور گسترده به‌عنوان عامل اصلی تخریب اقیانوس‌ها شناخته شده است. نویسندگان این گزارش پس از رسیدن به توافق در مورد اینکه تعریف فعلی «ماهیگیری پایدار» به‌طور خطرناکی منسوخ شده و به کاهش گونه‌های دریایی، تخریب زیستگاه‌های طبیعی و غرقاب کربن و کاهش جوامع ماهیگیری سنتی در سراسر جهان کمک می‌کند، تصمیم به همکاری گرفتند.

مفهوم منسوخ پایداری

نویسنده اصلی گزارش، کالوم رابرتس، استاد دانشگاه اکستر و دانشمند ارشد بررسی سی‌اسکیپ کونکس گفت: «مفهوم فعلی ‘ماهیگیری پایدار’ که از دوران پس از جنگ توسط دولت‌ها و بازیگران خصوصی پذیرفته شده است، از نظر علمی منسوخ است.»

«این مفهوم بر تئوری ساده‌انگارانه‌ای استوار است که فرض می‌کند تا زمانی که حجم صید جهانی زیر یک حد مشخص بماند، هر کسی می‌تواند تقریباً هر چیزی را، در هر مکانی، با هر روشی صید کند.»

جنیفر جاکت، استاد دانشگاه میامی اضافه کرد: «آیا می‌توانیم ادعا کنیم که همه ابزارهای ماهیگیری از نظر محیط‌زیستی و اجتماعی برابر هستند؟ ما در حال حاضر ماهیگیری‌ها را به‌عنوان پایدار برچسب‌گذاری می‌کنیم بدون اینکه تأثیر آنها بر اکوسیستم‌های دریایی یا عوامل انسانی مانند ایمنی و حقوق خدمه را در نظر بگیریم.»

دانشمندان رویکرد منسوخ به پایداری را محکوم می‌کنند که عوامل کلیدی محیط‌زیستی، انسانی و توسعه‌ای را نادیده می‌گیرد.

مسائل فوری مانند از دست دادن تنوع زیستی

با وجود پذیرش گسترده توسط صنعت و مصرف‌کنندگان، استانداردهای کنونی پایداری مسائل فوری مانند از دست دادن تنوع زیستی و تغییرات اقلیمی را نادیده می‌گیرند، در حالی که از شیوه‌های صنعتی با سرمایه‌گذاری بالا که عمدتاً به نفع کشورهای شمال جهانی است، حمایت می‌کنند.

این شیوه‌ها به اکوسیستم‌ها آسیب می‌رسانند، ماهیگیری‌های سنتی و امنیت غذایی را تهدید می‌کنند و مشاغل را به خطر می‌اندازند، در حالی که حق جهانی انسان‌ها به یک اقیانوس پاک، سالم و پایدار را تضعیف می‌کنند.

به حداقل رساندن آسیب محیط‌زیستی

دانشمندان به توافق دیگری رسیده‌اند: شیلات باید به گونه‌ای مدیریت شود که آسیب‌های محیط‌زیستی را به حداقل برساند و در عین حال منافع اجتماعی را حداکثر کند، به‌ویژه در شرایط سیاره‌ای که به سرعت در حال گرم شدن است و گرسنگی جهانی در حال افزایش است.

برای مقابله با این چالش‌ها، گروهی از پژوهشگران برجسته اقیانوسی رویکردی دیدگاه‌محور به بهره‌برداری از اقیانوس‌ها توسعه داده‌اند.

این تعریف جامع و میان‌رشته‌ای از «پایداری شیلات» شامل بینش‌هایی از زیست‌شناسی، اقیانوس‌شناسی، علوم اجتماعی و اقتصاد است.

قوانین پیشنهادی پایه‌ای برای سهام‌داران اقتصادی و رهبران سیاسی فراهم می‌کند تا به سمت یک مدل ماهیگیری پایدار که در درازمدت عملی است، حرکت کنند.

بازاندیشی ماهیگیری پایدار

این چارچوب آینده‌ای را تصور می‌کند که در آن ماهیگیری ذخایر ماهی را برای نیازهای بلندمدت بشریت حفظ کند.

«کار ما از ماهیگیری‌هایی حمایت می‌کند که عملکردهای حیاتی اکوسیستم‌های اقیانوسی را حفظ می‌کنند، تغییرات اقلیمی را کاهش می‌دهند، امنیت غذایی را تضمین می‌کنند و به حقوق بشر احترام می‌گذارند.» گفت دانیل پاولی، استاد دانشگاه بریتیش کلمبیا.

این رویکرد نوآورانه نقش‌های زیست‌محیطی، اجتماعی و اخلاقی ماهیگیری را به رسمیت می‌شناسد و مدلی سیستمی و پایدار را پیشنهاد می‌دهد که شامل بازیگران بازار، سیاست‌گذاران و چارچوب‌های قانونی می‌شود.

رابرتس بر نیاز به تغییر دیدگاه تأکید کرد: «ما باید ماهیگیری را به‌عنوان یک امتیاز ببینیم نه یک حق. زندگی دریایی یک کالای عمومی است که باید هم به نفع جامعه و هم به نفع طبیعت باشد، نه اینکه موضوع یک رقابت برای منابع شود که با انگیزه سود خصوصی هدایت می‌شود.»

پیشنهادات بلندپروازانه اما واقع‌گرایانه

پیشنهادات مطرح‌شده در این گزارش بلندپروازانه اما واقع‌گرایانه هستند، با بسیاری از اقدامات که ریشه در شیوه‌های موفقیت‌آمیز اثبات‌شده دارند.

دانشمندان از سیاست‌گذاران، خرده‌فروشان و مدیران شیلات می‌خواهند که شکست‌های شیوه‌های ماهیگیری کنونی را بپذیرند و اولویت را به پذیرش قوانین طلایی پیشنهادی بدهند.

سوپرمارکت‌ها که مسئول نزدیک به دو سوم فروش محصولات دریایی در اروپا هستند، نقش محوری در هدایت این انتقال دارند. آنها می‌توانند از طریق سیاست‌های تأمین خود بر شیوه‌های ماهیگیری تأثیر بگذارند، برچسب‌های «پایداری» را به دقت بررسی کنند و به نگرانی‌های فزاینده مصرف‌کنندگان در مورد تأثیرات پنهان مواد غذایی پاسخ دهند.

پالین بریکو، مدیر کمپین بازارها در BLOOM گفت: «ما شاهد شکاف فزاینده‌ای بین در دسترس بودن گسترده محصولات دریایی به اصطلاح پایدار، فروپاشی اکوسیستم‌های اقیانوسی و فراوانی گزارش‌های مربوط به نقض حقوق بشر هستیم. سوپرمارکت‌ها باید از گمراه کردن مصرف‌کنندگان دست بردارند.»

«هم IPCC و هم IPBES سال ۲۰۳۰ را به‌عنوان مهلت تغییرات حیاتی تعیین کرده‌اند. سهام‌داران صنعتی دیگر هیچ عذر و بهانه‌ای ندارند؛ آنها باید اکنون اقدام کنند.»

فراخوان برای اقدام فوری است، با نزدیک شدن سال ۲۰۳۰ به‌عنوان مهلت حیاتی برای اجرای تغییرات لازم به‌منظور جلوگیری از آسیب بیشتر به اکوسیستم‌های اقیانوسی و تضمین آینده‌ای پایدار برای شیلات جهانی.

این گزارش با عنوان «بازاندیشی پایداری شیلات دریایی برای سیاره‌ای در حال تغییر سریع» در مجله npj Ocean Sustainability منتشر شده است.